ΣΤΗ ΛΙΓΗ ΕΛΛΑΔΑ ΠΟΥ ΜΑΣ ΑΠΟΜΕΙΝΕ, εδαφικά ελάχιστη και ποιοτικά αδιόρατη, οι λίγοι γιορτάζουν Χριστούγεννα σήμερα. Οι πολλοί έχουν απλώς αργία, δεν καταλαβαίνουν γιορτή. Η συνήθεια διατηρεί κάποιο νεκρό διάκοσμο, μιαν επίφαση χαράς σε ψυχές αδιάβροχες από το θαύμα.
Το μέτρο της νέκρας, της χαμένης γιορτής, το δίνουν οι δήθεν γιορταστικές εκπομπές της τηλεόρασης: σπαραχτική θλίψη μιας ζωώδους νηπιότητας ή υπανάπτυξης, πού ακκίζεται δήθεν ευφρόσυνα για να ξεγελάσει την πραγματικότητα του κενού στις ψυχές.
Το ρίγος της έκπληξης για τη ζωή που ντύθηκε σάρκα φθαρτή για να νικήσει το θάνατο, το γιορτινό αυτό ρίγος πού κάνει τα Χριστούγεννα πανηγύρι χαράς, είναι πια προνόμιο των λίγων. Μέσα στον σημερινό πολιτιστικό εκβαρβαρισμό, οι χριστιανοί είναι μια ελάχιστη κρυμμένη αριστοκρατία.
Οι πολλοί δεν υποψιάζονται αν υπάρχει και τι αντιπροσωπεύει. Δεν έχουν μέτρα πολιτισμού οι πολλοί, μέτρα ποιότητας της ζωής. Και καταπώς λέει ό Ελύτης, δεν ξέρουν να μετράνε τη σημασία των κοινωνιών από το «πόση ευγένεια παράγουν ακόμη και κάτω από τις πιο δυσμενείς και βάναυσες συνθήκες, όπως η δική μας κοινωνία στα χρόνια της Τουρκοκρατίας, όπου το παραμικρό κεντητό πουκάμισο, το πιο φτηνό βαρκάκι, το πιο ταπεινό εκκλησάκι, το τέμπλο, το κιούπι, το χράμι, όλα τους αποπνέανε μιαν αρχοντιά κατά τι ανώτερη των Λουδοβίκων».
Σήμερα θεωρούμε πολιτισμό και πρόοδο την αφελή και συμπλεγματική καύχηση για το κενό, για το τίποτα. Με αποδεικτικότητα μικρονοϊκού μύωπα, καυχόμαστε πώς όλα υπάρχουν τυχαία, πως ο άνθρωπος είναι μόνο ένας εξελιγμένος πίθηκος, πως μοναδικό νόημα του βίου είναι ο οργασμός, μαζί και η βρώση, η πέψη και η αφόδευση.
Είναι η «προοδευτική» στάση.
Που μεταβάλλει την κοινωνία των προσώπων σε αγέλη εγωκεντρικών αδηφάγων ατόμων, ξεθεμελιώνει την πολιτική από τις κοινωνικές της προτεραιότητες, παραμορφώνει την οικονομία από κοινωνία της χρείας σε ακοινώνητη συναλλαγή.
Χριστούγεννα σήμερα, και σκέφτομαι ότι εδώ, στην ελληνική Ανατολή, η χριστιανοσύνη σώζει ακόμα ένα συγκλονιστικό προνόμιο: αυτό που οι πολλοί ανίδεοι αποκαλούν χλευαστικά «τυπολατρία».
Μπαίνεις σε μιαν εκκλησιά, και πιθανόν ο παπάς δεν καταλαβαίνει τίποτα από αυτά που τελεί ή τα αλλοιώνει σε προσκοπική παιδαριώδη ηθικολογία. Πιθανόν οι ενενήντα εννέα στους εκατό που είναι εκεί συναγμένοι ούτε υποψιάζονται τι λέγεται και τι τελείται μέσα στην εκκλησιά.
Όμως για τον ένα, τον υποψιασμένο, αυτή η σταθερή και αναλλοίωτη μέσα στους αιώνες επανάληψη, η έκπαγλη αρχαϊκή ποίηση των ύμνων, η τραγική αποκαλυπτικότητα του τυπικού είναι το θαύμα, η φανέρωση των ουσιωδών της ζωής, η αψιά γεύση της νίκης καταπάνω στο θάνατο.
Απ’ το βιβλίο: Χρήστος Γιανναράς, Εορτολογικά παλινωδούμενα, Εκδόσεις Ακρίτας
Το μέτρο της νέκρας, της χαμένης γιορτής, το δίνουν οι δήθεν γιορταστικές εκπομπές της τηλεόρασης: σπαραχτική θλίψη μιας ζωώδους νηπιότητας ή υπανάπτυξης, πού ακκίζεται δήθεν ευφρόσυνα για να ξεγελάσει την πραγματικότητα του κενού στις ψυχές.
Το ρίγος της έκπληξης για τη ζωή που ντύθηκε σάρκα φθαρτή για να νικήσει το θάνατο, το γιορτινό αυτό ρίγος πού κάνει τα Χριστούγεννα πανηγύρι χαράς, είναι πια προνόμιο των λίγων. Μέσα στον σημερινό πολιτιστικό εκβαρβαρισμό, οι χριστιανοί είναι μια ελάχιστη κρυμμένη αριστοκρατία.
Οι πολλοί δεν υποψιάζονται αν υπάρχει και τι αντιπροσωπεύει. Δεν έχουν μέτρα πολιτισμού οι πολλοί, μέτρα ποιότητας της ζωής. Και καταπώς λέει ό Ελύτης, δεν ξέρουν να μετράνε τη σημασία των κοινωνιών από το «πόση ευγένεια παράγουν ακόμη και κάτω από τις πιο δυσμενείς και βάναυσες συνθήκες, όπως η δική μας κοινωνία στα χρόνια της Τουρκοκρατίας, όπου το παραμικρό κεντητό πουκάμισο, το πιο φτηνό βαρκάκι, το πιο ταπεινό εκκλησάκι, το τέμπλο, το κιούπι, το χράμι, όλα τους αποπνέανε μιαν αρχοντιά κατά τι ανώτερη των Λουδοβίκων».
Σήμερα θεωρούμε πολιτισμό και πρόοδο την αφελή και συμπλεγματική καύχηση για το κενό, για το τίποτα. Με αποδεικτικότητα μικρονοϊκού μύωπα, καυχόμαστε πώς όλα υπάρχουν τυχαία, πως ο άνθρωπος είναι μόνο ένας εξελιγμένος πίθηκος, πως μοναδικό νόημα του βίου είναι ο οργασμός, μαζί και η βρώση, η πέψη και η αφόδευση.
Είναι η «προοδευτική» στάση.
Που μεταβάλλει την κοινωνία των προσώπων σε αγέλη εγωκεντρικών αδηφάγων ατόμων, ξεθεμελιώνει την πολιτική από τις κοινωνικές της προτεραιότητες, παραμορφώνει την οικονομία από κοινωνία της χρείας σε ακοινώνητη συναλλαγή.
Χριστούγεννα σήμερα, και σκέφτομαι ότι εδώ, στην ελληνική Ανατολή, η χριστιανοσύνη σώζει ακόμα ένα συγκλονιστικό προνόμιο: αυτό που οι πολλοί ανίδεοι αποκαλούν χλευαστικά «τυπολατρία».
Μπαίνεις σε μιαν εκκλησιά, και πιθανόν ο παπάς δεν καταλαβαίνει τίποτα από αυτά που τελεί ή τα αλλοιώνει σε προσκοπική παιδαριώδη ηθικολογία. Πιθανόν οι ενενήντα εννέα στους εκατό που είναι εκεί συναγμένοι ούτε υποψιάζονται τι λέγεται και τι τελείται μέσα στην εκκλησιά.
Όμως για τον ένα, τον υποψιασμένο, αυτή η σταθερή και αναλλοίωτη μέσα στους αιώνες επανάληψη, η έκπαγλη αρχαϊκή ποίηση των ύμνων, η τραγική αποκαλυπτικότητα του τυπικού είναι το θαύμα, η φανέρωση των ουσιωδών της ζωής, η αψιά γεύση της νίκης καταπάνω στο θάνατο.
Απ’ το βιβλίο: Χρήστος Γιανναράς, Εορτολογικά παλινωδούμενα, Εκδόσεις Ακρίτας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου