ΤΡΙΩΔΙΟ

ΤΡΙΩΔΙΟ from ΠΕ 01

Τριώδιο λέγεται:

α) η χρονική περίοδος των 10 εβδομάδων, που αρχίζει την Κυριακή του Τελώνη και του Φαρισαίου και τελειώνει το Μεγάλο Σάββατο,

β) το Eκκλησιαστικό - Λειτουργικό βιβλίο, που περιέχει τις ακολουθίες που τελούνται κατά την περίοδο αυτή. Η ονομασία Τριώδιο οφείλεται στο ότι οι κανόνες που ψάλλονται αυτή την περίοδο και περιέχονται στο σχετικό βιβλίο, περιλαμβάνουν τρεις μόνο ωδές (αντί 8 ή 9 ως συνήθως).

Αφορμή γιά την εξέλιξη του Τριωδίου ήταν η νηστεία της Μεγάλης Εβδομάδας που μέχρι τον 3ο αιώνα περιορίζονταν μόνο σε αυτή. Από τον 4ο αιώνα επεκτάθηκε σε σαράντα ημέρες πριν από τη Μ. Εβδομάδα και τον 6ο αιώνα προστέθηκαν και οι προπαρασκευαστικές εβδομάδες, αρχικά δύο και αργότερα τρεις.

Έτσι το Τριώδιο, ως χρονική περίοδος, διαμορφώθηκε ως εξής: διαιρείται σε τρία μέρη. Στο πρώτο ανήκει η περίοδος των τριών εβδομάδων που ορίζουν οι τέσσερις Κυριακές πριν από τη Μ. Τεσσαρακοστή. Στο δεύτερο μέρος ανήκει η Μεγάλη Τεσσαρακοστή. Στο τρίτο και τελευταίο μέρος ανήκει η Αγία και Μεγάλη Εβδομάδα (από τη Μ. Δευτέρα μέχρι το Μ. Σάββατο).

Πυρήνας του Τριωδίου και κέντρο όλου του λειτουργικού έτους, είναι το Πάσχα,

που σύμφωνα με την αρχαία παράδοση της Εκκλησίας, που επικυρώθηκε από την Α΄ Οικουμενική Σύνοδο (Νίκαια 325 μ.Χ.) εορτάζεται την πρώτη Κυριακή, μετά την πρώτη πανσέληνο της εαρινής ισημερίας. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα η Μ. Σαρακοστή να κινείται από το Φεβρουάριο(το νωρίτερο) μέχρι το τέλος Απριλίου – αρχές Μαϊου (το αργότερο).

Προπαρασκευαστικές Εβδομάδες

1. Κυριακή του Τελώνη και του Φαρισαίου: Η Εκκλησία θέλει να μας εμπνεύσει την ταπείνωση του τελώνη και να μας προφυλάξει από την περηφάνια του Φαρισαίου. (Την εβδομάδα που ακολουθεί αναστέλλεται η νηστεία της Τετάρτης και της Παρασκευής).

2. Κυριακή του Σπλαγχνικού Πατέρα (ή του Ασώτου Υιού) : Στη γνωστή παραβολή παρουσιάζονται: α) Η Αγάπη του Θεού που σέβεται την ελευθερία του ανθρώπου, αγωνιά γι’ αυτόν και συγχωρεί κάθε παραστράτημά του β) Τα τραγικά αδιέξοδα στα οποία οδηγεί τον άνθρωπο η αμαρτία, και, γ) Η μικρόψυχη ευσέβεια του μεγάλου αδελφού.

(Η Πέμπτη της εβδομάδας που ακολουθεί, ονομάζεται Τσικνοπέμπτη. Είναι η τελευταία καθημερινή πριν από το Πάσχα που τρώγεται κρέας)

3. Κυριακή της Απόκρεω : Λέγεται έτσι γιατί μετά από αυτή την Κυριακή η Εκκλησία εισηγείται την αποχή από το κρέας. Τη μέρα αυτή διαβάζεται η περικοπή που αναφέρεται στη μέλλουσα Κρίση. Σ’ αυτήν τονίζεται ότι το μέτρο της κρίσεως μας θα είναι ο βαθμός της αγάπης μας προς τους συνανθρώπους μας, οι οποίοι ταυτίζονται με τον ίδιο το Χριστό.

4. Κυριακή της Τυρινής : Λέγεται έτσι διότι αυτή τη μέρα, καθώς και την εβδομάδα που προηγήθηκε, δεν τρώγαμε κρεάτινα αλλά φαγητά που περιείχαν γάλα ή παράγωγά του (εννοείται και ψαρικά). Τη μέρα αυτή η Εκκλησία θυμίζει σε όλους την εξορία του Αδάμ από τον Παράδεισο. Στην Ευαγγελική περικοπή της μέρας τονίζεται: α) Η ανάγκη να μάθουμε να συγχωρούμε όσους μας έβλαψαν, η οποία τίθεται ως προϋπόθεση για να συγχωράει κι εμάς ο Θεός β) Το βαθύτερο νόημα της νηστείας, που πρέπει να μας οδηγεί στην πνευματική ελευθερία, την ταπείνωση και την αγάπη, και γ) Η σημασία του να αποκτούμε πνευματικούς θησαυρούς στον ουρανό