PROJECT: ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ, ΞΕΝΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΚΑΙ Η ΠΟΙΗΣΗ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ 7

Κ. Δήμητρα

ΕΡΓΑΣΙΑ 1^η:
Γ' ΛΥΚΕΙΟΥ,ΔΕ 21 ΑΓΧΟΣ, ΜΟΝΑΞΙΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΘΩΡΙΟΠΟΙΗΣΗ 

ΤΡΑΓΟΥΔΙ

EΧΩ ΞΕΧΑΣΕΙ ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΜΟΥ

Οι νύχτες όλο πιο συχνά θα πλησιάζουνε

όταν εσύ θα περιμένεις να χαράξει

και το πρωί που οι πλατείες θα αδειάζουνε

δεν θα υπάρχει πια κανείς να σε κοιτάξει

Είναι οι άνθρωποι μου έλεγες πουλιά

σαν χειμωνιάσει πάντα μακριά πετάνε

κι έρχονται ίσως να σε δουν κάποια βραδιά

άν έχουν σπάσει τα φτερά τους ή αν πεινάνε

Τώρα που θέλω να γυρίσω

ξέρω κανέναν δεν θα βρω

έχεις αλλάξει το όνομά σου

και δεν υπάρχεις πια εδώ

Εδώ οι μέρες μου περνούν με την βροχή

νύχτες ναυάγια στους δρόμους περπατάνε

θέλω να πω μα με τρομάζει η σιωπή

κι οι απουσίες από δίπλα μου περνάνε

Μην έρθει πάλι ο χειμώνας και χαθείς

και τα πανιά σου μην τα σκίσει ο αέρας

κι όπως φυσάει τα σημάδια δε θα βρεις

θα 'χουν σκορπίσει στα συντρίμμια κάποιας μέρας.

Τώρα που θέλεις να γυρίσεις

εγώ φοβάμαι να σε δω

έχω ξεχάσει τ' όνομά μου

και δεν υπάρχω πια εδώ.

ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΑΡΒΑΝΙΤΑΚΗ-ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΠΛΙΑΤΣΙΚΑΣ

Στίχοι: Φίλιππος Πλιάτσικας & Όλγα Βλαχοπούλου

Μουσική: Ismael Lo

Πρώτη εκτέλεση: Ελευθερία Αρβανιτάκη & Φίλιππος Πλιάτσικας ( Ντουέτο )

ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ: Το τραγούδι μιλάει για την μοναξιά και τον πόνο που προσφέρει η αποξένωση. Υπάρχουν στιγμές που οι άνθρωπο νιώθουν αυτά τα αισθήματα και προσπαθούν να επανέλθουν χωρίς μεγάλη επιτυχία διότι τα όμορφα πράγματα που γνώριζαν χάθηκαν με τον καιρό. Υπάρχουν φορές όπως λέει και το τραγούδι που αισθανόμαστε την αποξένωση ακόμα και μέσα στον κόσμο.

 Είναι ένα συναίσθημα που δεν μπορεί να περιοριστεί χωρίς πάντα να είναι κάτι άσχημο.

ΠΟΙΗΜΑ

Αποξένωση

Γερνάς στη λήθη 

χωρίς ο χρόνος να τ΄ ορίζει

κάθε φορά πιο άδειος 

πιο λίγος  

πιο μόνος  

κομμάτια σπας κάθε φορά,

Τραντάζεις  

και προσπαθείς να αισθανθείς ότι υπάρχεις , Υπάρχεις; 

ψάχνεις τον καθρέπτη σου στα ματιά των περαστικών, Υπάρχεις; 

Ψάχνεις το είδωλο σου μα κανείς δεν σε βλέπει, Υπάρχεις; 

ψάχνεις παράθυρο στους τέσσερις τοίχους της κάμαρας σου  

Θέλεις να φωνάξεις μα κανείς δεν σ ακούει 

Είναι όλοι εδώ μα κανείς δεν είναι, Υπάρχουν; 

Που πήγαν όλοι; 

Ψάχνουν μήπως τον καθρέπτη τους στα ματιά σου; 

Υπάρχουν; 

Γιάννης Στύλιος

ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ: Το ποίημα εκφράζει την αποξένωση που μπορεί να νιώθουν οι άνθρωποι ανάμεσα στους ανθρώπους γύρω τους. Δείχνουν τις στιγμές που το άτομο νιώθει ότι είναι εντελώς μόνος και ότι δεν μπορεί να βρει στήριγμα στους άλλους. Δηλαδή, ότι κανείς δεν μπορεί να τον καταλάβει και είναι ψυχικά αβοήθητος. Πράγμα που συνήθως συμβαίνει όταν παύουμε να ελπίζουμε.

ΕΡΓΑΣΙΑ 2^η: ΤΡΑΓΟΥΔΙ

Στίχοι: Αλκίνοος Ιωαννίδης

Μουσική: Αλκίνοος Ιωαννίδης

Πρώτη εκτέλεση: Αλκίνοος Ιωαννίδης

O ΠΡΟΣΚΥΝΗΤΗΣ

Τα βουνά περνάω

και τις θάλασσες περνώ

Κάποιον αγαπάω

Δυο ευχές κρατάω

και δυο τάματα κρατώ

Περπατώ και πάω

Κάποιος είπε πως η αγάπη

σ' ένα αστέρι κατοικεί

αύριο βράδυ θα 'μαι εκεί

Κάποιος είπε πως ο έρωτας

για μια στιγμή κρατά

αύριο βράδυ θα 'ναι αργά

Στα πουλιά μιλάω

και στα δέντρα τραγουδώ

Κάποιον αγαπάω

Κι όταν τραγουδάω

προσευχές παραμιλώ

περπατώ και πάω

Κάποιος είπε πως ο δρόμος

είναι η φλέβα της φωτιάς

ψυχή μου πάντα να κυλάς

Κάποιος είπε πως ταξίδι

είναι μόνο η προσευχή

καρδιά μου να 'σαι ζωντανή

Κάποιος είπε πως η αγάπη

σ' ένα αστέρι κατοικεί

αύριο βράδυ θα 'μαι εκεί

Κάποιος είπε πως ο έρωτας

για μια στιγμή κρατά

αύριο βράδυ θα' ναι αργά

Σχολιασμός: Το τραγούδι μιλάει για την αγάπη και τον έρωτα που νιώθει ο άνθρωπος.

 Μας δείχνει πως όταν κάποιος αγαπάει πραγματικά ζει αγωνιώντας γιαυτό.

Φαίνεται από τους στίχους πως θεωρεί την αγάπη κάτι πολύ σημαντικό καθώς, την τοποθετεί σ' ένα αστέρι.

Αντίθετα, ο έρωτας δεν θα μείνει πάντα άσβηστος. Είναι κάτι χρονικά οριοθετημένο και κυρίως μόνο στην αρχή.

Αυτό που τελικά μένει στην ζωή είναι η αγάπη την οποία ψάχνουμε να βρούμε όχι μόνο στους άλλους αλλά και στον ίδιο μας τον εαυτό , καθώς δεν είναι λίγες οι φορές που συγχέουμε αυτές τις δύο έννοιες.

Αναφέρει, επίσης, ότι είναι σημαντικό να ελπίζουμε και να συνεχίζουμε στην ζωή χωρίς να απογοητευόμαστε.

ΠΟΙΗΜΑ

Η αγάπη δεν είναι ζάλη

Η αγάπη δεν είναι ζάλη.

Δεν είναι άνθος που μεθάει απ' το φιλί της άνοιξης.

Μυρωμένο τραγούδι που απλώνεται πάνω στη σάρκα γλυκά.

Η αγάπη είναι φόβος.

Δεν είναι σώμα που ζητάει να βρει παρηγοριά.

Τρυφερή αύρα που λικνίζει τα νοσταλγικά απογεύματα.

Είναι ποτάμι που περνάει μέσα από τα μαύρα λιβάδια.

Άγριος αγέρας που σπάζει τα κλαδιά στους κήπους και στα όνειρα.

Δεν είναι ζάλη η αγάπη. Δεν είναι σιγανή φωτιά.

Ούτε χωράει στα κλειστά, στα σίγουρα βράδια.

Βγαίνει έξω και χτυπιέται με το δαίμονα.

Παλεύει όλη νύχτα στ' αναμμένα αλώνια.

Βαδίζει στα τυφλά πάνω στο τεντωμένο σύρμα.

Όταν κάτω απ' τα πόδια ανοίγονται

Τα κοφτερά φαράγγια.

Όμως δεν είναι ζάλη η αγάπη.

Αγάπη είναι ο τρόμος που η ζωή μετράει το ανάστημά της.

Μετριέται με το άδειο πρόσωπο που βγαίνει απ' το σκοτάδι.

Θανάσης Κωσταβάρας

Σχολιασμός: Στο τραγούδι γίνεται αναφορά στην αγάπη ως προς την έννοιά της. Μας λέει ότι η αγάπη είναι κάτι δυνατό και υπάρχουν στιγμές που αντιμετωπίζει δυσκολίες. Δεν είναι συναίσθημα που μπορεί να κρυφτεί και συνήθως έρχονται στιγμές που πρέπει να δείξει τη δύναμη της, απέναντι σ' αυτούς που την καταπατούν. Και κατά κανόνα με επιτυχία.

ΕΡΓΑΣΙΑ 3^η:

ΤΡΑΓΟΥΔΙ

Γ' ΛΥΚΕΙΟΥ: ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 15

ΠΑΡΑΒΙΑΣΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΡΟΝΗΣΗ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΖΩΗΣ

           

Ας χαθείς  

           

Στίχοι: Βασίλης Χαραλαμπόπουλος

Μουσική: Χρήστος Θηβαίος

Πρώτη εκτέλεση: Χρήστος Θηβαίος

Μες στα σύννεφα, ζωή μου

μακριά απ' τη φυλακή μου να με πας

Να μ' αγγίζει ο αέρας,

σαν το ξύπνημα μιας μέρας να γελάς.

Να κουρνιάζω στο πλευρό σου,

μες στο παραμιλητό σου να με βρεις.

Ν' ακουστεί το όνομά μου

κι εσύ ράγισε, καρδιά μου

κι ας χαθείς, ας χαθείς.

Να με σήκωνε ένα κύμα

να με λύτρωνε απ' το κρίμα της ψυχής.

Να ξεπλύνει το θυμό μου

να ξανάρθει τ' όνειρό μου να το δεις.

Ας ερχόταν ένα βράδυ

να 'χε φως κι όχι σκοτάδι να το ζεις.

Να μπορώ να σου γελάσω

κι ύστερα να προσπεράσω

κι ας χαθείς, ας χαθείς.

Του μυαλού μου οι εικόνες

να 'σβηναν σαν να 'ταν πόρνες της στιγμής.

Να μην έχω να θυμάμαι όλα αυτά που με πονάνε, ας χαθείς.

Να μην ξέρω πια τι κάνεις,

άλλο να μη με πικράνεις, δεν μπορώ.

Δεν μπορώ να σε κοιτάζω και στα λόγια να μη βάζω σ' αγαπώ.

ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ: Αυτό το τραγούδι μιλάει για την αυτοθυσία ενός ανθρώπου να επιλέξει να κρατηθεί μακριά από κάποιον άνθρωπο που αγαπάει. Μπορεί να είναι σημαντική η σωματική αυτοθυσία ενός ατόμου αλλά σίγουρα η ψυχική είναι μεγαλύτερη. Όταν έρχονται τέτοιες στιγμές στη ζωή μας κλονίζεται τόσο η ψυχική όσο και η σωματική ακεραιότητα. Σ' αυτήν την περίπτωση ο άνθρωπος προσπαθεί να δείξει δυνατός γεμίζοντας τον εαυτό του με ψέματα και αυταπάτες.
 Επιλέγει να ζήσει μακριά από κάτι που αγαπάει επειδή έτσι πρέπει ή γιατί αυτό θεωρεί σωστό αυτό όμως δεν σημαίνει πως ξεχνάει πραγματικά. Όσο και να πείσει τους άλλους, όσο και να πείσει τον εαυτό του αυτό που πραγματικά αισθάνεται δεν αλλάζει γιατί εκτός από την λογική υπάρχει και η καρδιά και τις περισσότερες φορές κερδίζει. Και έρχονται οι στιγμές που ζητάμε για λίγο έστω να μπορούσαν να αλλάξουν τα πράγματα που αποφασίσαμε, μόνο και μόνο για μια στιγμή έτσι ώστε να έχουμε τη δύναμη να επιστρέψουμε στην πλάνη μας.

ΠΟΙΗΜΑ

Γ' ΛΥΚΕΙΟΥ: ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 15

ΠΑΡΑΒΙΑΣΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΡΟΝΗΣΗ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΖΩΗΣ

ΤΟΥ ΦΘΙΝΟΠΩΡΟΥ Η ΩΡΑ...

Του φθινοπώρου η Ώρα έχει καθίσει

στην πόρτα μου. Το βλέμμα της υγρό

γεμάτο από το απόκοσμο μεθύσι,

πλανιέται σε ασφοδέλων τον αγρό.

Τι σκέψη στη ματιά της νάχη ανθίσει,

τι ονειροπόλημα λυπητερό;

Στην όψη της σκιές έχουν μαδήσει

Κ’ είνε το στόμα της τόσο πικρό...

Μα όταν κατέβη το γαλήνιο βράδι

θα με καλέση αμίλητα, γλυκά,

να την ακολουθήσω στο σκοτάδι.

Το βήμα της βουβό και βέβαιο θάναι,

μα η πίστη μου θερμή, πως μυστικά

τα βήματά μου σένα ακολουθάνε.

ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ: Στο ποίημα γίνεται αναφορά στην αίσθηση  που έχει η ποιήτρια για το θάνατο που πλησιάζει. Δεν τον δέχεται με φόβο αλλά με προσμονή. Αδημονεί να ακολουθήσει τον σύντροφό της που αυτοκτόνησε την χρονιά που εκδόθηκε αυτή η ποιητική της συλλογή. Μ' αυτόν τον τρόπο δείχνει την αγάπη που είχε για τον Καρυωτάκη, παρ' όλο που δεν ήταν πια μαζί και ενώ αυτή είχε συνεχίσει της ζωή της. Να μία ακόμα απόδειξη της αληθινής και άσβεστης αγάπης.

ΕΡΓΑΣΙΑ 4^η:

ΤΡΑΓΟΥΔΙ

Γ' ΛΥΚΕΙΟΥ: ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 19

Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ

Ν’ αγαπάς - Θαλασσινός Παντελής, στίχοι

Μουσική/Στίχοι: Θαλασσινός Παντελής/Βελιώτης Νίκος

Ν’ αγαπάς τα βουνά και τα πέλαγα

Τους γνωστούς και τους άγνωρους τόπους

Τα πουλιά, τα λουλούδια, τα σύννεφα

Και πολύ ν’ αγαπάς τους ανθρώπους

Τα θεριά ν’ αγαπάς και τ’ ανήμερα

Τα νησιά, τα ποτάμια, τ’ αστέρια

Κι αν ποτέ σε πληγώσουν κατάστηθα

Φίλοι, αγρίμια, λευκά περιστέρια

Ν’ αγαπάς τα βουνά και τα πέλαγα

Τους γνωστούς και τους άγνωρους τόπους

Τα πουλιά, τα λουλούδια, τα σύννεφα

Και πολύ ν’ αγαπάς τους ανθρώπους

Ν’ αγαπάς τα βουνά και τα πέλαγα…

Ν’ αγαπάς, να ξεχνάς και να χαίρεσαι

Τη δική σου γαλήνη και ‘κείνα

Που μ’ αγάπη το νου μας φωτίζουνε

Και βλασταίνουν αμάραντα κρίνα

Ν’ αγαπάς τα βουνά και τα πέλαγα

Τους γνωστούς και τους άγνωρους τόπους

Τα πουλιά, τα λουλούδια, τα σύννεφα

Και πολύ ν’ αγαπάς τους ανθρώπους

ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ: Το τραγούδι μιλάει για την αγάπη που πρέπει να δείχνουμε στα διάφορα τοπία και στη φύση γενικότερα.

Τονίζει παρ' όλα αυτά ότι είναι σημαντικό να μην την ξεχνάμε όσο και αν κάποιες φορές μας πληγώνει. Σημειώνει επίσης πως συνάμα με την φύση πρέπει ν' αγαπάμε και τους ανθρώπους οι οποίοι είναι αδιάσπαστο στοιχείο της. Δείχνοντας

πρώτα, την αγάπη μας σ' αυτούς θα φτάσουμε σ' ένα σημείο ικανοποιητικό ώστε να δεχτούμε ότι αγαπάμε και τη φύση.

ΠΟΙΗΜΑ

Γ' ΛΥΚΕΙΟΥ: ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 19

Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ

Ο ΕΦΙΑΛΤΗΣ ΤΗΣ ΠΕΡΣΕΦΟΝΗΣ

Εκεί που φύτρωνε φλησκούνι και άγρια μέντα

κι έβγαζε η γη το πρώτο της κυκλάμινο

τώρα χωριάτες παζαρεύουν τα τσιμέντα

και τα πουλιά πέφτουν νεκρά στην υψικάμινο.

Εκεί που σμίγανε τα χέρια τους οι μύστες

ευλαβικά πριν μπουν στο τελεστήριο

τώρα πετάνε τ’ αποτσίγαρα οι τουρίστες

και το καινούργιο παν να δουν διυλιστήριο.

Εκεί που η θάλασσα γινόταν ευλογία

κι ήταν ευχή του κάμπου τα βελάσματα

τώρα καμιόνια κουβαλάν στα ναυπηγεία

άδεια κορμιά σιδερικά παιδιά κι ελάσματα.

Κοιμήσου Περσεφόνη

στην αγκαλιά της γης

στου κόσμου το μπαλκόνι

ποτέ μην ξαναβγείς.

Νίκος Γκάτσος

ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ: Σ' αυτό το ποίημα γίνεται αναφορά σ' ένα πρόσωπο της μυθολογίας. Η Περσεφόνη, κόρη της θεάς Δήμητρας, αναγκάστηκε να κατέβει να ζήσει στον Κάτω Κόσμο μαζί με τον Άδη. Η μητέρα της κατάφερε να κάνει τη συμφωνία η κόρη της να γυρνάει στην γη μόνο τους μήνες της ΄Ανοιξης και του Καλοκαιριού. Εδώ φαίνεται πόσο μεγάλη είναι η καταστροφή της φύσης που ο ποιητής θεωρεί προτιμότερο η Περσεφόνη να μείνει κλεισμένη στα έγκατα της γης κάτι το οποίο θα ήταν το χειρότερο κακό. Εδώ φαίνεται ότι το ποίημα διέπεται από μια ειρωνεία. Πώς γίνεται να βρίσκεται σε καλύτερη κατάσταση το βασίλειο του Άδη και κάτι που πλούτιζε από ζωή να θεωρείται ανάξιο ή ντροπιαστικό να ιδωθεί;