Φιλμ ή τραγούδι

        

Στόχοι: γνώσεις, προβληματισμός, γνωριμία με τέχνες.
Χώρος: εσωτερικός
Υλικά: DVD, CD, MP3, προτζέκτορας.
  

       Παρ’ όλο που η μουσική και ο κινηματογράφος δεν είναι τα ίδια μέσα, σκοπός σε μία πολυτροπική διδασκαλία είναι να χρησιμοποιούνται αυτές οι μορφές τέχνης ως μέθοδοι διδασκαλίας ενός μαθήματος, που στηρίζεται αποκλειστικά σε αυτά και όχι μόνο ως μέρος της πορείας ενός μαθήματος.

 Κάποιοι θεωρούν μία εύκολη λύση την προβολή μίας ταινίας ή το άκουσμα ενός τραγουδιού. Όμως, όταν το επιχειρούν, αντιλαμβάνονται ότι αυτά πρέπει να έχουν άμεση σχέση με το μάθημα και να δικαιολογούνται απόλυτα στη συνείδηση του μαθητή. 

Δεν πραγματοποιούνται τέτοιες δράσεις μόνο για πρωτοτυπία ή διασκέδαση. Τότε, έχουν απρόσμενα αποτελέσματα.

Όταν επιλέγει κανείς τραγούδι ή φιλμ, αναζητά αυτά που δίνουν τη δυνατότητα στους μαθητές να εισέλθουν σε ένα άλλο κόσμο και να παρακολουθήσουν πως είναι αυτός, πώς τον αντιλαμβάνονται οι άλλοι από διαφορετικές οπτικές γωνίες, πώς περιπλέκονται τα πράγματα στη ζωή, πως τα ίδια τα γεγονότα βιώνονται διαφορετικά από τον κάθε ένα. Είναι αυτονόητο ότι το είδος της τέχνης έχει σημασία, γιατί αυτό ανάλογα καλλιεργεί και αναπτύσσει συγχρόνως το αισθητήριο των νέων και το επίπεδο κατανόησης και πρόσληψης των έργων τέχνης αργότερα.

Όταν επιλέγεται η χρήση τραγουδιού, δίνονται οι στίχοι είτε σε φωτοτυπία είτε μέσω προτζέκτορα. Δίνονται τα στοιχεία του συνθέτη, του στιχουργού, του άλμπουμ που περιέχεται, ο χρόνος έκδοσης και, αν κάποιοι το γνωρίζουν, ερωτώνται γιατί πιστεύουν ότι θα ακούσουν το μάθημα. 
Στη συνέχεια, το μάθημα προτείνεται να γίνεται με ανάλυση των στίχων του τραγουδιού. Η ανάλυση γίνεται με ερωτήσεις ανάλογες με το θέμα με σκοπό την επίτευξη των στόχων του μαθήματος. 
Η ακρόαση του τραγουδιού μπορεί να γίνει στην αρχή, για να δώσει την αφορμή, κυρίως αν αυτό δεν είναι πολύ γνωστό στους ακροατές. Σε αυτή την περίπτωση το ξανακούν και μετά την ανάλυση. Αν το τραγούδι είναι ευρέως γνωστό, η ακρόαση ακολουθεί την ανάλυση. 

Σε κάθε περίπτωση η επιλογή των ερωτήσεων απαιτεί τον ανάλογο σχεδιασμό.

Όταν επιλέγεται η χρήση φιλμ, πρέπει να γίνεται ένας πρόλογος για το τι περιέχει η ταινία, σε ποια εποχή διαδραματίζεται και η ερώτηση γιατί πιστεύουν ότι θα την παρακολουθήσουν στο πλαίσιο μαθήματος. 
Μετά την παρακολούθηση της ταινίας και ανάλογα με το σκοπό και τους στόχους του μαθήματος ερωτώνται οι μαθητές σχετικά με το τι κατάλαβαν για το θέμα της ταινίας, τα γεγονότα και τους χαρακτήρες.
 Αναζητούνται τα κίνητρα, οι σχέσεις, οι δράσεις και οι αντιδράσεις των χαρακτήρων, τα αίτια των συγκρούσεων, οι συνέπειες. Τέλος ερευνώνται η σχέση αυτών, που παρακολούθησαν, με τη ζωή τους και προκαλούνται να αναρωτηθούν τι θα έκαναν οι ίδιοι στη θέση των χαρακτήρων.

Επισημάνσεις: Είναι δεδομένο ότι και τα δύο μέσα μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε συνδυασμό με άλλες πολυτροπικές τεχνικές.

Παραδείγματα

Πίνακας 2

ΤΡΑΓΟΥΔΙ                                                    ΘΕΜΑΤΑ
Προσκυνητής - Αλκίνοος Ιωαννίδης           προσευχή, αναζήτηση
Αν είσαι Θεός - Αφοί Κατσιμίχα                 Θεός, δικαιοσύνη, 
                                                             προβλήματα
Τελευταίος σταθμός - Διάφανα Κρίνα         Θάνατος, μετάνοια 
Δίψα - Νίκος Πορτοκάλογλου                    Αναζήτηση,Θεός   
Πίνακας 3

ΦΙΛΜ                                                          ΘΕΜΑΤΑ
Ανάμεσα στους τοίχους-L. Cantet         εκπαίδευση, εκπαιδευτικός
                                                           ρατσισμός, μετανάστες 
Η θάλασσα μέσα μου- A. Amenabar         ζωή, ευθανασία
Το νησί- M. Bay                                    κλωνοποίηση, 
                                                          οικολογική καταστροφή 

Απόσπασμα από το βιβλίο του συναδέλφου Μάριου Κουκουνάρα - Λιάγκη


Σβήνει το φως
από τα μάτια μου
κι όλα όσα έζησα
μπρος μου περνάνε.

Στέκομαι εδώ
στον τελευταίο σταθμό
με όλα όσα αγάπησα
και πήγαν χαμένα.

Δε μετανιώνω πια,
όλα ή τίποτα,
δάσος και ερημιά,
αυτή ήταν η ψυχή μου,
πάει πια.

Σαν νοσταλγώ
πουλιά με παν μακριά,
πόνο δεν νιώθω πια
μόνο θυμάμαι.

Πάντα έλεγες
πως η ζωή είν' στιγμές,
κύμα που σκάει σ' ακτές,
κερί που λιώνει.

Δε μετανιώνω πια
όλα ή τίποτα,
δάσος και ερημιά,
αυτή ήταν η ψυχή μου,
πάει πια.

Δεν κόβεται στα δύο η ζωή
είναι ήλιος και μαζί βροχή
κι ούτε για μια αιωνιότητα
δεν θ' άλλαζα μια μέρα απ' αυτή.

Δεν κόβεται στα δύο η ζωή
είναι κόλαση, παράδεισος μαζί
κι αυτά που έζησα
είτε άσχημα, είτε όμορφα
ήσαν εγώ κι εσύ.

Δεν κόβεται στα δύο η ζωή
είναι ήλιος και βροχή μαζί...




Δεν είν' η Κίρκη,
η μάγισσα, του σεξ η θεά,
η Καλυψώ, η Ναυσικά
με του μπαμπά τα λεφτά.
Δεν είν' η θάλασσα, ο ήλιος,
τα χαμένα νησιά.
Δεν είναι τίποτα απ' όλα
κι είναι όλ' αυτά...

Είν' η κρυφή σου, η ατέλειωτη δίψα
είν' η δίψα που σε κρατά ζωντανό.
Είν' η κρυφή σου, η ατέλειωτη δίψα
είν' η δίψα για καθαρό ουρανό.

Δεν είν' οι φίλοι, τα ξενύχτια,
τσιγάρα, ποτά
οι μουσικές, οι μουσικές
γύρω απ' την ίδια φωτιά.
Παλιά σου όνειρα, ταξίδια
με καινούργια πανιά
Δεν είναι τίποτα απ' όλα
κι είναι όλ' αυτά...


Είν η κρυφή σου, η ατέλειωτη δίψα
είν' η δίψα που σε κρατά ζωντανό
Είν' η κρυφή σου,η ατέλειωτη δίψα
είν' η δίψα για καθαρό ουρανό.


Παλιές σου νίκες και ήττες
και λάθη σωστά.
Η ξενιτιά, η ξενιτιά
του γυρισμού η χαρά
κι αυτός ο κάποιος που σου γνέφει
απ' το λιμάνι μακριά
Δεν είναι τίποτα απ' όλα
Κι είναι όλ' αυτά...

Είν η κρυφή σου, η ατέλειωτη δίψα
είν' η δίψα που σε κρατά ζωντανό
Είν' η κρυφή σου,η ατέλειωτη δίψα
είν' η δίψα για καθαρό ουρανό.

Για ουρανό
που χρώματα αλλάζει
και σαν ποτάμι μοιάζει,
σαν νερό.
Σαν το νερό
που σκύβεις και το πίνεις
μα τη φωτιά δε σβήνεις,
δε σβήνεις τον καημό
για ουρανό...


Είν η κρυφή σου, η ατέλειωτη δίψα
είν' η δίψα που σε κρατά ζωντανό
Είν' η κρυφή σου,η ατέλειωτη δίψα
είν' η δίψα για καθαρό ουρανό.

                         Η θάλασσα μέσα μου