Τετάρτη 22 Φεβρουαρίου 2017

Α' ΛΥΚΕΙΟΥ 2.2 ΘΕΙΑ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΑ: Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ

Προσδοκώμενα Μαθησιακά Αποτελέσματα
Οι μαθητές/μαθήτριες να:
-          διακρίνουν τη Θεία Ευχαριστία ως βασικό στοιχείο συγκρότησης της Εκκλησίας,
-           ερμηνεύουν τη Θεία Ευχαριστία ως θυσία και αναφορά,
-          εξετάζουν τη σχέση Ευχαριστίας και σύγχρονου κόσμου.






Η ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ



 

Βιώνοντας:
Επίπεδα έκφρασης της ευχαριστίας στην ιστορία και στην καθημερινότητα.
-          «Ιδεοθύελλα»: Δημιουργούνται τέσσερις στήλες στον πίνακα, όπου καταγράφονται οι απαντήσεις των μαθητών/μαθητριών σε κάθε ένα από τα παρακάτω ερωτήματα: Για ποιο λόγο οι άνθρωποι λένε «ευχαριστώ» σε κάποιον; Με ποιους τρόπους εκφράζουν την ευχαριστία τους οι άνθρωποι στους ανθρώπους; Για ποιο λόγο οι άνθρωποι λένε «ευχαριστώ» στον Θεό; Με ποιους τρόπους εκφράζουν την ευχαριστία τους οι άνθρωποι στον Θεό; (Παλιές και σύγχρονες συνήθειες).
-          Εναλλακτικά:
«Σκέψου, Συζήτησε, Μοιράσου (TPS)»: «Οὐδεὶς ἀγνωμονέστερος τοῦ εὐεργετηθέντος». Οι μαθητές/μαθήτριες συγκρίνουν το νόημα της ρήσης με τη βιβλική περικοπή των 10 Λεπρών (Λκ 17, 11-19). Καταγράφουν ανάλογες περιπτώσεις που τους έρχονται στον νου από την ιστορία (π.χ. εξοστρακισμός Αριστείδη, κώνειο στον Σωκράτη, φυλακή στον Κολοκοτρώνη κ.ά.), αλλά και την προσωπική τους εμπειρία.
1.      Λκ 17, 11-19:
Η θεραπεία των δέκα λεπρών
11Πηγαίνοντας ο Ιησούς προς την Ιερουσαλήμ, περνούσε ανάμεσα από τη Σαμάρεια και τη Γαλιλαία. 12Καθώς έμπαινε σ’ ένα χωριό, τον συνάντησαν δέκα λεπροί· στάθηκαν λοιπόν από μακριά 13και του φώναζαν δυνατά: «Ιησού, αφέντη, ελέησέ μας!» 14Βλέποντάς τους εκείνος τους είπε: «Πηγαίνετε να σας εξετάσουν οι ιερείς». Και καθώς πήγαιναν, καθαρίστηκαν από τη λέπρα. 15Ένας απ’ αυτούς, όταν είδε ότι θεραπεύτηκε, γύρισε δοξάζοντας με δυνατή φωνή το Θεό, 16έπεσε με το πρόσωπο στα πόδια του Ιησού και τον ευχαριστούσε. Κι αυτός ήταν Σαμαρείτης. 17Τότε ο Ιησούς είπε: «Δε θεραπεύτηκαν και οι δέκα; Οι άλλοι εννιά πού είναι; 18Κανένας τους δε βρέθηκε να γυρίσει να δοξάσει το Θεό παρά μόνο τούτος εδώ ο αλλοεθνής;» 19Και σ’ αυτόν είπε: «Σήκω και πήγαινε στο καλό· η πίστη σου σε έσωσε».


Νοηματοδοτώντας:
Σταυρική θυσία, αναφορά, Θεία Ευχαριστία.
-          «Σύγκριση κειμένων»: Οι μαθητές/μαθήτριες διαβάζουν αποσπάσματα από την Παλαιά και την Καινή Διαθήκη (π.χ. Γεν 4, 3-4, Αρ 15, 1-3, Λευϊτ 14, 1-7, Ψαλμ 69, 31-32· Ψαλμ 51, 19, Μτ 9, 13, Ρωμ 12, 1, Εβρ 9, 14. 26-28· 10, 5-14. 26· 13, 15-16, Εφ 2, 13· 5,2) και τη Θεία Λειτουργία σχετικά με το νόημα της θυσίας προς τον Θεό και της θυσίας του Θεανθρώπου στον σταυρό (σε σύνδεση με τη Θεία Ευχαριστία). Εντοπίζουν ομοιότητες και διαφορές. [Σημείωση: Αντί να δοθούν αποσπάσματα του κειμένου της Θείας Ευχαριστίας, μπορούν να προβληθούν αποσπάσματα από βιντεοσκοπημένη Θ. Λειτουργία με υπότιτλους στη νέα ελληνική.]

Ο Μυστικός Δείπνος (ανατολική & δυτική τεχνοτροπία)
Δημιουργία του θεολόγου Μπάλτου Ιωάννη



Ο Μυστικός Δείπνος





Η ΜΕΓΑΛΗ ΕΙΣΟΔΟΣ


Η ΑΓΙΑ ΑΝΑΦΟΡΑ


Η ΘΕΙΑ ΜΕΤΑΛΗΨΗ

-          Εναλλακτικά:
«Πέντε π και ένα γ»: Οι μαθητές/μαθήτριες μελετούν το συμβολισμό της Μεγάλης Εισόδου και την ευχή της Αναφοράς (π.χ. Καβάσιλας, Μάξιμος Ομολογητής, Διονύσιος, μητρ. Σερβίων και Κοζάνης, 1986, Θεοδώρου Ανδρ. 1997) και αναλύουν το βαθύτερο νόημα της αναίμακτης θυσίας με βάση τα ερωτήματα του μοτίβου (Ποιο/Τι; Ποιος; Πού; Πότε; Πώς; Γιατί;).
 Αγίου Νικόλαου Καβάσιλα, Ερμηνεία της Θείας Λειτουργίας

Αναλύοντας:
Η Εκκλησία ως ευχαριστιακή σύναξη.
-          «Ομαδοσυνεργασία – Παραγωγή κάρτας γνώσεων»: Οι μαθητές/μαθήτριες χωρίζονται σε ομάδες και μελετούν καινοδιαθηκικά χωρία (π.χ. Λκ 22, 17-20, Α Κορ 10, 16· 11, 23-26. 28) και θεολογικά κείμενα με θέμα την ευχαριστιακή στάση/διάθεση του ανθρώπου απέναντι στον Θεό διαχρονικά (π.χ. Ζηζιούλας, 2006, Ψαριανός, 1986, Καψάνης, 2015, ClementOl., 1997). Στη συνέχεια, σε ένα φύλλο χαρτί γράφουν (στο κέντρο) τις λέξεις «Ευχαριστία-Θεία Ευχαριστία» και καλούνται να σημειώσουν και να συνδέσουν με την κεντρική έννοια ή/και μεταξύ τους τις πληροφορίες των κειμένων. Τους δίνονται επιπλέον τρεις χρονικοί άξονες [Πριν την Πτώση/ Εποχή του Χριστού (Μυστικός Δείπνος)/Πρώτοι χριστιανικοί χρόνοι/Σήμερα] προκειμένου να ομαδοποιήσουν καλύτερα το υλικό τους. Τα βασικά συμπεράσματα κοινοποιούνται στην ολομέλεια.
-          Εναλλακτικά:
«Έντεχνος συλλογισμός (Artfulthinking) - Σκεφτείτε, Αμφιβάλλετε, Εξερευνήστε»: Προβάλλεται/ Δίνεται σε φωτοτυπία ο πίνακας της Sister Corita Kent με τίτλο «GodsnotDead. HesBread» [ή τη βυζαντινή εικόνα της θείας Κοινωνίας (με τον Χριστό να εικονίζεται μέσα στο Άγιο Ποτήριο] σε συνδυασμό με τη λειτουργική φράση: «Τα σα εκ των σων σοι προσφέρομεν». Οι μαθητές/μαθήτριες εκφράζουν σκέψεις και αμφιβολίες, ακολουθώντας τις ερωτήσεις του μοτίβου. Στη συζήτηση μπορούν να τεθούν ερωτήματα, όπως:  Γιατί προσφέρεται άρτος και οίνος στη θεία Λειτουργία και όχι κάποιος φυσικός καρπός;  Μπορεί να δοθεί και επιπλέον βοηθητικό υλικό [π.χ. Βημόθυρο,  τχ. 2-3 (2010). Αφιέρωμα στο «Ψωμί των Ανθρώπων», Καβάσιλας,  Παπαθανασίου, 2009 κ.ά.].

Η Θεία Ευχαριστία


Εφαρμόζοντας:
Ο ευχαριστιακός τρόπος ζωής.
-        «Παιχνίδι ρόλων» [εμπνευσμένο από τον αββά Δωρόθεο (το παράδειγμα του κύκλου), βλ. Μαντζαρίδης, 1991]: Διαβάζονται η Μεγάλη Εκτενής και τα Δίπτυχα της Αγίας Αναφοράς σε μεταγραφή στη δημοτική (της θ. Λειτουργίας του αγ. Ι. Χρυσοστόμου ή του Μ. Βασιλείου). Οι μαθητές/μαθήτριες παίρνουν από μία κάρτα με μία από τις κατηγορίες των ανθρώπων που αναφέρονται στις ευχές (π.χ. ὁδοιποροῦντες, νοσοῦντες, αἰχμάλωτοι, κ.λπ.). Όρθιοι/Όρθιες σχηματίζουν κύκλο γύρω από ένα θρανίο που παριστάνει το τραπέζι της «αγάπης». Στη μέση του τραπεζιού νοείται ο Χριστός. Καλούνται να περιγράψουν τι συμβαίνει με τις μεταξύ τους σχέσεις, καθώς πλησιάζουν τον Χριστό, και να διατυπώσουν τους τρόπους σύνδεσης της θείας Ευχαριστίας με την καθημερινή ζωή.
-        Εναλλακτικά:
«Ιδεοθύελλα» Γράφεται στον πίνακα η φράση: «Θεία Ευχαριστία = μεταμόρφωση του ανθρώπου και του κόσμου». Οι μαθητές/μαθήτριες αναστοχάζονται όσα διάβασαν, άκουσαν, είδαν, ερεύνησαν κατά τη διάρκεια του δίωρου και εκφράζουν με σύντομες φράσεις τα χαρακτηριστικά του ευχαριστιακού τρόπου ζωής, τις αλλαγές που συντελούνται στον άνθρωπο μέσα στη Θεία Ευχαριστία (π.χ. ευχαριστία, ευγνωμοσύνη, εμπιστοσύνη προς τον Θεό, αγάπη, αλληλεγγύη, προσφορά, «άνοιγμα» προς όλους και όλα, πνεύμα θυσίας, υπομονής, καρτερικότητας, κ.λπ.). Η δραστηριότητα λειτουργεί και ως αναστοχασμός.

Υλικό


15. Συναγμένοι στη Θεία Ευχαριστία: η ουσία της Εκκλησίας

22. Ίδρυση και ιστορική εξέλιξη της Θείας Ευχαριστίας ΙΙ




Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου