ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΕΣ ΕΝΟΣ ΣΟΥΦΙ

Εισαγωγή
Σε όλους μας  είναι γνώριμοι οι περιστρεφόμενοι δερβίσηδες. Πολύ πιθανόν, όλοι να έχουμε δει ένα έργο για την Τουρκία και το φολκλόρ της, όπου είναι αδύνατον να αγνοήσουμε το χορό των δερβίσηδων, ντυμένοι με μακριά άσπρα ρούχα και ψηλά καπέλα να στροβιλίζονται στο μονότονο ρυθμό μιας βασανιστικής μουσικής.

Μερικοί γνωρίζουν ότι οι δερβίσηδες  ήταν αρχικά μύστες της Μέσης Ανατολής, που οι ρίζες τους βρίσκονται στην ισλαμική κουλτούρα κατά μία ευρεία έννοια.

Αλλά πολύ λίγοι γνωρίζουν την πραγματική φιλοσοφία των δερβίσηδων : Τον τρόπο του σουφισμού.

Μερικοί πιστεύουν ότι ο σουφισμός είναι ισλαμική αίρεση, πράγμα που τους κάνει να είναι καχύποπτοι και τρομαγμένοι. Άλλοι πιστεύουν ότι είναι απλά άλλη μία ανατολική θρησκεία, όπως για παράδειγμα ο Ζοροαστρισμός ή ο ινδουισμός.

Και όμως, ο σουφισμός δεν είναι ούτε αίρεση ούτε θρησκεία.

Οι αιρέσεις διακρίνονται από δύο βασικά χαρακτηριστικά, που εύκολα αναγνωρίζονται και  θα πρέπει να  προκαλούν  υποψίες : ο προσηλυτισμός που είναι μια μόνιμη και συνεχής διερεύνηση για καινούργιους οπαδούς και μια τάση για απόσπαση χρημάτων  από τους οπαδούς. Αυτά τα χαρακτηριστικά πηγαίνουν μαζί: Όσο περισσότεροι είναι οι οπαδοί, τόσο περισσότερα χρήματα εισρέουν στα ταμεία και στις  τσέπες των αρχηγών ή των επονομαζόμενων γκουρού.

Ο σουφισμός δεν ψάχνει καθ’ οιονδήποτε τρόπο για νέους οπαδούς, αν και οι αιτούντες είναι ευπρόσδεκτοι.  Το να ακολουθήσεις το πνευματικό αυτό μονοπάτι δεν απαιτεί οικονομική επένδυση.  Αυτά τα δύο επιχειρήματα πρέπει να απαλλάσσουν το σουφισμό από οποιαδήποτε αμφιβολία  ή υπόνοια ή αίρεση. Θα μπορούσε να είναι θρησκεία; Η θρησκεία χαρακτηρίζεται από δόγματα, ένα σύνολο δοξασιών επιβεβλημένων επίσημα ως πολιτειακό θεσμό, στα οποία ο οπαδός πρέπει να είναι προσκολλημένος για να είναι μέλος της εκκλησιαστικής κοινότητας.

Ο σουφισμός δεν κηρύσσει κανένα συγκεκριμένο δόγμα, εκτός από τις μεγάλες αλήθειες που είναι η βάση όλων των θρησκευτικών πεποιθήσεων: Την πίστη στην ύπαρξη της ατομικότητας, ενός αόρατου κόσμου  και της αθανασίας της ψυχής.

Σε αντίθεση με το τέμενος, οι συγκεντρώσεις των σούφι είναι ανοιχτές σε όλους τους ανθρώπους. Ο οποιοσδήποτε μπορεί να μπει στον κύκλο ενός σούφι δασκάλου σαν παρατηρητής, χωρίς να αλλάξει θρησκεία.  Εάν είσαι Χριστιανός, Εβραίος, Βουδιστής, ή ακόμα κι αν δεν έχεις καθόλου θρησκεία, η είσοδός σου σε μια σούφικη συγκέντρωση δεν απορρίπτεται. Οι κύκλοι του σουφισμού δεν είναι αποκλειστικά για τους μουσουλμάνους.

Ποιος είναι ο σκοπός;

Κοιτάζοντας τον ορισμό του σουφισμού, βρίσκουμε ένα διπλό σκοπό :
(1) Προσωπική εξέλιξη  (2) Γνώση του εαυτού και του ορατού και του αόρατου κόσμου.

Στην πραγματικότητα, και οι δύο σκοποί πηγαίνουν χέρι – χέρι, γιατί η προσωπική εξέλιξη οδηγεί στη γνώση. Αυτό μπορεί να συνοψιστεί κάτω από μια επεξήγηση που συλλαμβάνει άψογα το σκοπό του σουφισμού : ουσιαστική εξέλιξη.

Αυτό απαιτεί μια επεξήγηση :
Εμείς τα ανθρώπινα όντα δεν είμαστε αυτό που νομίζουμε ότι είμαστε. 
Στην πραγματικότητα, είμαστε πολλά περισσότερα απ’ ό, τι νομίζουμε ότι είμαστε. Μάλιστα, ο καθένας μας ταυτίζεται με το φυσικό μας σώμα, το οποίο γεννήθηκε πριν από κάποιο καιρό από έναν πατέρα και μια μητέρα, κάπου πάνω στη γη. 
 Αυτό το φυσικό σώμα θα πεθάνει μια μέρα, καθώς είναι ο έσχατος προορισμός όλων των ζωντανών  οργανισμών σε αυτή τη γη. 
Όταν δηλώνουμε «είμαι ο Γιάννης», θεωρούμε το φυσικό πρόσωπο. Η ιστορία του, η υγεία του, οι οικονομικές του δυσκολίες, η ευτυχισμένη οικογενειακή του ζωή, και όλα που συγκροτούν την καθημερινή ζωή.
 Αυτός ο Γιάννης – γιατί έτσι τον ονομάζουμε – επικοινωνεί με το περιβάλλον του μέσω των 5 αισθήσεων του φυσικού σώματος.  Βλέπει με τα μάτια του, ακούει με τα αυτιά του, μυρίζει με τη μύτη του και χρησιμοποιεί τα χέρια του, ή άλλα μέρη του σώματός του για να αγγίζει πράγματα. 

 Συνεπώς, γι’ αυτόν το σύμπαν είναι αποκλειστικά φτιαγμένο από ό, τι είναι προσιτό στις 5 αισθήσεις.

 Εάν ένας ήχος δεν ανεπαίσθητος στα αυτιά του, για παράδειγμα υπέρηχος, προσδιορίζεται ως ανύπαρκτος, ενώ ο σκύλος του θα ακούσει ξεκάθαρα και θα τρέξει στο αφεντικό του όταν ο Γιάννης φυσήξει την υπέρηχη σφυρίχτρα του, παρόλο που αυτή η συγκεκριμένη σφυρίχτρα παράγει έναν ήχο μη αντιληπτό για εμάς τους ανθρώπου.
 Όλα αυτά είναι για να πούμε ότι πολλά πράγματα υφίστανται που είναι απρόσιτα στα ανθρώπινα όντα, γιατί βρίσκονται έξω από το όριο πρόσβασης των 5 αισθήσεων. 
 Για παράδειγμα, ξέρουμε ότι μερικά ζώα  μπορούν να αντιληφθούν τα υπέρυθρα και τα υπεριώδη, τα οποία είναι χρώματα  άγνωστα στο ανθρώπινο μάτι εξαιτίας των περιορισμένων φυσικών ικανοτήτων.

Επειδή οι 5 αισθήσεις του φυσικού μας σώματος μας επιτρέπουν να αντιληφθούμε μόνο τον φυσικό  κόσμο, έχουμε την τάση να σκεφτόμαστε ότι αυτός είναι ο μόνος υπαρκτός κόσμος.
 Ότι είμαστε αυτό το φυσικό σώμα γιατί αισθανόμαστε τους χτύπους της καρδιάς στο στήθος μας.

Κι όμως, δεν είναι έτσι!

Υπάρχει ένας αόρατος κόσμος  πέρα από τη δυνατότητα της αντίληψης με τα φυσικά μας μάτια, ένας κόσμος που είναι επίσης ανεπαίσθητος – πέρα από τις ικανότητες της ακοής μας και επίσης αόριστος – πέρα από τις 5 αισθήσεις μας.
 Όμως υπάρχουν πολλοί αόρατοι κόσμοι σε αυτές τις διαστάσεις  που το κάνουν αδύνατο για εμάς είτε να υποπτευθούμε την  ύπαρξή τους  ή ακόμα και να τους καθορίσουμε. 
 Οι λέξεις θα ήταν άχρηστες για την επεξήγηση αυτού που δεν μπορούμε να προσεγγίσουμε. 

Πώς μπορούμε να περιγράψουμε τα χρώματα σε κάποιον που γεννήθηκε τυφλός;
 Πώς μπορούμε να περιγράψουμε τη λεπτότητα της μουσικής σε κάποιον που γεννήθηκε κουφός και που έχει ζήσει για πάντα στην απόλυτη ησυχία;
 Όσο παραμένουμε περιορισμένοι στις 5 αισθήσεις  μας, δεν έχουμε ιδέα πώς να γνωρίσουμε ένα λιβάδι στους αόρατους κόσμους.
Απόσπασμα από το βιβλίο: ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΕΣ ΕΝΟΣ ΣΟΥΦΙ