ΕΙΣΑΓΩΓΗ - 1.5 Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΣΩΠΟΥ ΣΤΗ ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΗΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ ΠΑΡΑΔ...

 1.5. Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΣΩΠΟΥ ΣΤΗ ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΗΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ 

Δημιουργία του Ιωάννη Μπάλτου

Η έννοια του προσώπου αποτελεί έναν από τους θεμελιώδεις πυλώνες της Ορθόδοξης Χριστιανικής θεολογίας και ανθρωπολογίας.

 Στο σημερινό μάθημα, θα εξετάσουμε πώς η Ορθόδοξη Παράδοση αντιλαμβάνεται τον άνθρωπο όχι απλώς ως άτομο, αλλά ως πρόσωπο πλασμένο «κατ’ εικόνα Θεού».

 Η διάκριση μεταξύ «ατόμου» και «προσώπου» είναι κρίσιμη: ενώ το άτομο αυτονομείται και περιορίζεται στη βιολογική του ύπαρξη, το πρόσωπο καλείται σε ελευθερία, σχέση και αγάπη.

Η θεολογική κατανόηση του ανθρώπινου προσώπου δεν είναι αφηρημένη. Βασίζεται στην εμπειρία της Εκκλησίας, στη βιβλική παράδοση και στη διδασκαλία των Πατέρων, όπως του Μεγάλου Βασιλείου, του Γρηγορίου του Θεολόγου και του Γρηγορίου Νύσσης.

Για αυτούς, ο άνθρωπος, ως εικόνα του Θεού, έχει προορισμό να φθάσει στο «καθ’ ομοίωσιν», δηλαδή να γίνει κατά χάριν θεός, να ζήσει σε προσωπική σχέση με τον Δημιουργό του και με τον συνάνθρωπό του.

Η πτώση, όπως περιγράφεται στο βιβλίο της Γενέσεως, δεν είναι απλώς μια ηθική παράβαση αλλά και μία υπαρξιακή απομάκρυνση του ανθρώπου από τον Θεό, τον εαυτό του και τους άλλους.

Ο άνθρωπος αρχίζει να φορά προσωπείο – να κρύβεται πίσω από ρόλους, φόβους και δικαιολογίες, χάνοντας τη δυνατότητα γνήσιας κοινωνίας.

Στο σύγχρονο μετανεωτερικό κόσμο, όπου το πρόσωπο συχνά αντικαθίσταται από το προσωπείο, η Ορθόδοξη θεώρηση προσφέρει μια πρόταση ζωής. Μια πρόταση που βασίζεται στη σχέση, την ελευθερία, την υπευθυνότητα και την αγάπη, προτείνοντας την επιστροφή στην αυθεντικότητα του προσώπου.

Στο σημερινό μάθημα, θα αναλύσουμε αυτήν τη βαθιά θεολογική και ανθρωπολογική διάσταση του προσώπου, προσπαθώντας να κατανοήσουμε τι σημαίνει να είμαστε πρόσωπα και όχι απλώς άτομα.

«Μετέωρα, ένας παγκόσμιος άμβωνας»

Στο βορειοδυτικό τμήμα της θεσσαλικής γης, από τα πανάρχαια χρόνια, ορθώνονται επιβλητικά, οι πέτρινοι γίγαντες των Μετεώρων.

Οι ακοίμητοι φρουροί του Θεσσαλικού κάμπου. Τον 16ο αιώνα, έχουμε τη μεγαλύτερη ακμή της Μετεωρίτικης μοναστικής πολιτείας.

Λειτουργούσαν 24 μονές, σήμερα μόλις 6.

Η Μονή του Μεγάλου Μετεώρου, η Μονή Βαρλαάμ και η Ιερά Μονή του Αγίου Νικολάου Αναπαυσά, αποτέλεσαν τα «Φωτεινά μονοπάτια» αυτού του επεισοδίου.

Η ιστορία, ο μοναστικός ασκητισμός, η πολιτιστική κληρονομιά των μοναστηριών, φανερώνουν την κρυμμένη δύναμη του «πέτρινου δάσους» των Μετεώρων.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ - 1.4. Η ΑΓΙΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ

1.4. Η ΑΓΙΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Εισαγωγή στο Μάθημα: Η Αγιότητα στην Ορθόδοξη Χριστιανική Παράδοση

Η αγιότητα αποτελεί έναν από τους πιο βαθείς και αυθεντικούς στόχους της Ορθόδοξης χριστιανικής ζωής. Δεν πρόκειται για μια αφηρημένη έννοια ή έναν υπερβολικό ηθικισμό, αλλά για μια πραγματικότητα που αφορά τον κάθε άνθρωπο.

Σύμφωνα με την Ορθόδοξη Παράδοση, ο άγιος δεν είναι απαραίτητα ένας τέλειος ή αλάνθαστος άνθρωπος, αλλά αυτός που αγαπά αληθινά τον Θεό και πορεύεται καθημερινά προς την ένωση μαζί Του, με ταπείνωση, αγώνα και μετάνοια.

Η Εκκλησία μας δεν λατρεύει τους αγίους – αυτή η τιμή ανήκει μόνο στον Τριαδικό Θεό – αλλά τους τιμά ως ζωντανά παραδείγματα ζωής εν Χριστώ.

Οι άγιοι ήταν και είναι απλοί άνθρωποι, όπως εμείς: ασθενείς, φτωχοί, αδικημένοι, πολλές φορές παραγκωνισμένοι από την κοινωνία. Κι όμως, μέσα από τον αγώνα, την υπομονή και την αφοσίωσή τους, έγιναν φορείς της χάρης του Θεού. Η ζωή τους αποδεικνύει πως η αγιότητα δεν είναι προνόμιο λίγων, αλλά κάλεσμα για όλους.

Στο μάθημα αυτό θα αναζητήσουμε τι σημαίνει να είναι κάποιος άγιος, πώς ζει την καθημερινότητά του, πώς σχετίζεται με τον Θεό και τους συνανθρώπους του.

 Θα γνωρίσουμε βίους αγίων, θα συζητήσουμε για τη σημασία της αγιότητας σήμερα και θα προσπαθήσουμε να δούμε πώς μπορούμε κι εμείς να εμπνευστούμε από το παράδειγμά τους. Θα κατανοήσουμε πως η αγιότητα δεν είναι φαντασία ή παρελθόν, αλλά ένας ζωντανός τρόπος ύπαρξης που φανερώνει την παρουσία του Θεού στον κόσμο μας.

Η αγιότητα, λοιπόν, δεν είναι κάτι μακρινό και άπιαστο. Είναι η πιο όμορφη και ελεύθερη απάντηση στην αγάπη του Θεού. Είναι μια πρόσκληση που απευθύνεται σε όλους μας. Ας την προσεγγίσουμε με ειλικρίνεια και σεβασμό.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ - 1.3 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΤΙΚΗ ΔΥΝΑΜΗ ΤΗΣ ΠΡΟΣΕΥΧΗΣ ΣΤΗΝ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ

1.3 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΤΙΚΗ ΔΥΝΑΜΗ ΤΗΣ ΠΡΟΣΕΥΧΗΣ ΣΤΗΝ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

«Η Μεταμορφωτική Δύναμη της Προσευχής στην Ορθόδοξη Χριστιανική Παράδοση»:

Η προσευχή αποτελεί έναν από τους πιο σημαντικούς και προσωπικούς τρόπους επικοινωνίας του ανθρώπου με τον Θεό.

Στην Ορθόδοξη Χριστιανική Παράδοση, δεν νοείται πίστη χωρίς την πράξη της προσευχής, καθώς αυτή εκφράζει την εμπιστοσύνη, την ελπίδα και την αγάπη του ανθρώπου προς τον Δημιουργό του.

Η προσευχή δεν είναι απλώς μια επανάληψη λέξεων, αλλά μια ζωντανή συνάντηση, ένας εσωτερικός διάλογος που απαιτεί πίστη, ταπείνωση και επιμονή.

Μέσα από τα λόγια του Ιωάννη του Χρυσοστόμου που θα αναλύσουμε στο βιβλίο, κατανοούμε ότι η προσευχή δεν πρέπει να εξαρτάται από τα άμεσα αποτελέσματα ή τις εξωτερικές περιστάσεις.

Είναι ένας συνεχής αγώνας, που καλλιεργεί την υπομονή και την εμπιστοσύνη στον Θεό, ακόμη και όταν Εκείνος φαίνεται σιωπηλός. Όπως σημειώνει, δεν έχει σημασία μόνο να προσεύχεσαι με λόγια, αλλά να συμμετέχει ολόκληρη η ύπαρξή σου — ο νους, η καρδιά και η βούληση.

Ο Αντώνιος του Σουρόζ σε άλλο κείμενο του βιβλίου, έρχεται να προσθέσει ότι η αίσθηση της «απουσίας» του Θεού πολλές φορές δοκιμάζει τη σχέση μας μαζί Του. Αυτή η εμπειρία μπορεί να γίνει ευκαιρία ωρίμανσης της πίστης, αρκεί να αντιμετωπίζεται με ταπείνωση και ειλικρίνεια.

Η προσευχή, επομένως, δεν είναι μαγική πράξη ή μέσο πίεσης προς τον Θεό, αλλά μια ελεύθερη ανταπόκριση στην αγάπη Του και ένα μέσο βαθύτερης αυτογνωσίας.

Στο μάθημα αυτό θα διερευνήσουμε πώς η προσευχή μεταμορφώνει τον προσευχόμενο, πώς γίνεται δρόμος προς την εσωτερική ειρήνη και την ένωση με τον Θεό.

Θα ανακαλύψουμε επίσης παραδείγματα αγίων, πατέρων της Εκκλησίας και σύγχρονων μαρτυριών που αναδεικνύουν τη δύναμη και την ομορφιά της αληθινής, εσωτερικής προσευχής.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ - 1.2 ΠΙΣΤΗ ΣΤΟΝ ΤΡΙΑΔΙΚΟ ΘΕΟ

A' LYKEIOY 1.2 ΠΙΣΤΗ ΣΤΟΝ ΤΡΙΑΔΙΚΟ ΘΕΟ

Η έννοια της πίστης αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο της ζωής του ανθρώπου και συναντάται σε πολλές πτυχές της καθημερινότητας και των διαπροσωπικών του σχέσεων.

Πιστεύουμε σε πρόσωπα, σε θεσμούς, σε αξίες, ακόμα και στον ίδιο μας τον εαυτό.

Ωστόσο, η πίστη αποκτά ιδιαίτερο βάθος και νόημα όταν αναφέρεται στη σχέση του ανθρώπου με τον Θεό. Στο πλαίσιο της χριστιανικής πίστης, ο άνθρωπος δεν περιορίζεται μόνο σε μια εσωτερική βεβαιότητα, αλλά προχωρά σε μια προσωπική και ζωντανή σχέση με τον Τριαδικό Θεό — Πατέρα, Υιό και Άγιο Πνεύμα.

Η χριστιανική πίστη δεν είναι απλώς ένα σύνολο θρησκευτικών πεποιθήσεων ή διδασκαλιών. Είναι πρωτίστως μία υπαρξιακή στάση, μία ελεύθερη απόφαση του ανθρώπου να στραφεί προς τον Θεό με εμπιστοσύνη και αγάπη.

Η πίστη εκφράζεται μέσα από το Σύμβολο της Πίστεως και θεμελιώνεται στις αλήθειες που αποκαλύπτονται στην Αγία Γραφή και την Ιερά Παράδοση. Αναφέρεται στην Αγία Τριάδα, στον Ιησού Χριστό, στη δημιουργία και σωτηρία του ανθρώπου, στην Ανάσταση και στη Βασιλεία του Θεού.

Μέσα από αυτό το μάθημα, οι μαθητές καλούνται να γνωρίσουν σε βάθος την έννοια της πίστης, να προβληματιστούν για τον ρόλο της αμφιβολίας στη ζωή τους και να κατανοήσουν ότι η χριστιανική πίστη δεν αντιτίθεται στη λογική, αλλά την υπερβαίνει.

«Άγιον Όρος, κιβωτός της Ορθοδοξίας»

Το Άγιον Όρος, αποτελεί την κιβωτό της Ορθοδοξίας. Καταλαμβάνει ολόκληρη τη χερσόνησο του Άθω στη Χαλκιδική. Σύμφωνα με την Ελληνική Μυθολογία, το όρος Άθως, συνδέεται με τη γιγαντομαχία, μεταξύ των Γιγάντων και των Θεών του Ολύμπου. Ηγέτης των πρώτων ήταν ο Άθως. Ο Άθως, πέταξε από τη Θράκη, έναν τεράστιο βράχο εναντίον του Ποσειδώνα, αστόχησε, και ο βράχος έπεσε στη θάλασσα, δημιουργώντας το Όρος, στο οποίο δόθηκε το όνομά του.Το Άγιον Όρος, αποτελείται σήμερα, από 20 ιερές μονές και άλλα μοναστικά ιδρύματα, όπως σκήτες, κελλιά, ερημητήρια. Πρωτεύουσά του είναι οι Καρυές. Η Αθωνική μοναστική ζωή, αρχίζει το 843, με την άφιξη στον Άθωνα, δύο μεγάλων προσωπικοτήτων: του Οσίου Πέτρου του Αθωνίτη και του Αγίου Αθανασίου του Αθωνίτη.

Οι τηλεθεατές της σειράς «Φωτεινά Μονοπάτια», παρακολουθώντας αυτό το επεισόδιο θα έχουν την ευκαιρία να μάθουν την ιστορία του Αγίου Όρους από την αρχαιότητα, να γνωρίσουν το αρχαιότερο μοναστήρι, την Ιερά Μονή Μεγίστης Λαύρας αλλά και την αρχαιότερη σκήτη στο Άγιον Όρος, τη σκήτη της Αγίας Άννης.Στην εκπομπή μιλούν ο Γαβριήλ Νικολάου Πεντζίκης (συγγραφέας), ο πατήρ Παύλος Λαυριώτης, ο Κρίτων Χρυσοχοΐδης (ομότιμος διευθυντής Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών) και ο μοναχός Φίλιππος Μικραγιαννανίτης.

Η Ορθόδοξη Ερμηνεία για την Κόλαση και τον παράδεισο

 

A' ΛΥΚΕΙΟΥ 2.4 ΤΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΗΣ ΣΩΤΗΡΙΑΣ ΣΤΗΝ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Παράδεισος και κόλασης, είναι ο ίδιος ο Θεός.  Μιλώ βέβαια ως ορθόδοξος αυτή τη στιγμή.  Μπορεί κανείς να τ’ αρνηθεί όλα, αλλά έχω και εγώ δικαίωμα να εκφράσω το προσδοκώ ανάσταση νεκρών και ζωή του μέλλοντος αιώνος.

Ο Χριστός θα εμφανιστεί στο τέλος της ιστορίας  μέσα στο άκτιστο φως της Θεότητας, για να το πω με λόγους επιστημονικούς,  εκπέμποντας την ενέργεια της Θείας ουσίας.  Η ενέργεια αυτή εκφράζεται με τον όρο φως, μολονότι δεν έχει καμία σχέση με το φυσικό φως. 

 Είναι υπεράνω από κάθε τι το φυσικό. Η ενέργεια αυτή θεάται από κάθε άνθρωπο.  Η δυτική φιλοσοφία φτάνει να μιλεί απουσία Θεού.

Στη δική μας παράδοση δεν υπάρχει απουσία,  αλλά μόνο παρουσία Θεού. 

 Η παρουσία του Θεού, λοιπόν, εκφράζεται ως εκπομπή  αυτού του ακτίστου φωτός της ενεργίας.  Ανάλογα με την κατάσταση του ανθρώπου,  αν είναι δηλαδή  μέσα σε κάθαρση εσωτερική, έχει ξεπεράσει τα πάθη,  έχει ξεπεράσει τις αδυναμίες της ανθρώπινης,  έχει καλλιεργηθεί, έχει γίνει γη αγαθή  κατά την παραβολή η καρδιά του,  ως φως ευφροσύνης, πανευφρόσυνο φως.

Εκείνος όμως ο οποίος διατηρεί μέσα του τα πάθη του, δηλαδή είναι ο ασχημάτιστος, αμεταστοιχείωτος άνθρωπος,  βλέπει τον Θεό ως πυρ καταναλίσχον. 

 Αυτό εικονίζεται στα μοναστήρια μας με μία εικόνα στους νάρθηκες των μοναστηρίων,  στην είσοδο δηλαδή, που έχουμε ένα ποτάμι.  Στο πάνω μέρος το ποτάμι αυτό είναι χρυσίζων  και εκεί είναι ο Χριστός με όλους τους Αγίους.

 Είναι η μέτοχη του ακτίστου φωτός της Θεότητας.  Από τη μέση και κάτω το ποτάμι γίνεται ποταμός του πυρός.  Παίρνει ένα αιματώδες χρώμα και εκεί είναι οι κολασμένοι.

Αυτό αποδεικνύει ή μάλλον εκφράζει έναν συμβολισμό  ότι ο ίδιος ο Χριστός όπως είπαμε είναι παράδεισος, ο ίδιος είναι και κόλαση. 

 Η κόλαση  εξαρτάται από την κατάσταση του ανθρώπου  και όχι από την διάθεση του Θεού να τιμωρήσει κανένα. 

Ο Πρωτοπρεσβύτερος Γεώργιος Μεταλληνός (11 Μαρτίου 1940 – 19 Δεκεμβρίου 2019) ήταν ορθόδοξος ιερέας, ομότιμος καθηγητής θεολογίας και συγγραφέας πάνω από 40 θεολογικών βιβλίων.

Είναι αποδεκτή η μεταμόσχευση;

1.5. ΣΧΕΣΗ ΖΩΗΣ ΜΕ ΤΟΝ ΘΕΟ ΣΤΗΝ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ

Η μεταμόσχευση δεν είναι απλώς ιατρική πράξη· είναι υπαρξιακή στάση ζωής. Δεν αφορά μόνο μια κρίσιμη στιγμή ανάγκης, αλλά μια συνειδητή επιλογή αγάπης και προσφοράς προς τον συνάνθρωπο. Από την απλή αιμοδοσία μέχρι τη δωρεά οργάνων, κάθε πράξη προσφοράς είναι έκφραση σεβασμού στην ιερότητα του ανθρώπινου προσώπου. Η Εκκλησία της Ελλάδος, αναγνωρίζοντας το μεγαλείο αυτής της προσφοράς, ευλογεί όσους επιλέγουν να δωρίσουν, χωρίς να κατακρίνει όσους δυσκολεύονται. Η μεταμόσχευση είναι βαθιά συνδεδεμένη με την πίστη μας, καθώς στη θεία λατρεία κοινωνούμε το Σώμα και το Αίμα του Χριστού, δηλαδή την ίδια την προσφερόμενη ζωή. Με τον κ. Κλεάνθη Νιζάμη, εντεταλμένο διδάσκοντα του τμήματος Θεολογίας ΑΠΘ

Δείτε και εδώ: Δωρητές οργάνων ο Αρχιεπίσκοπος και όλοι οι ιεράρχες