Η Γιορτή της Μπαμπέτ

Βασισμένη σε μια νουβέλα της Κάρεν Μπλίξεν («Πέρα από την Αφρική»), η ταινία διηγείται την ιστορία της Γαλλίδας Μπαμπέτ (Στεφάν Ωντράν), μιας πρόσφυγας της Κομμούνας των Παρισίων, που βρίσκει καταφύγιο σε μια χριστιανική παραθαλάσσια κοινότητα της Δανίας. Οι δύο γυναίκες ένα βροχερό βράδυ θα φιλοξενήσουν την Μπαμπέτ είναι η Μάρτα και η Φιλίππα, οι δύο ηλικιωμένες κόρες ενός πάστορα και χαρισματικού ιδρυτή μιας αυστηρής Προτεσταντικής Εκκλησίας που δεν βρίσκεται πλέον στην ζωή. Όσο ο πάστορας ζούσε, περιφρονούσε τις γήινες απολαύσεις και  έδωσε στις κόρες του τα ονόματα του Μαρτίνου Λούθηρου και του συνεργάτη του, Φίλιππου Μόντελγκεν.

Στα νιάτα τους η Μαρτίνα και η Φιλίππα υπήρξαν πολύ όμορφες και είχαν γοητεύσει αντίστοιχα τον περιοδεύοντα αξιωματικό Λώρενς Λόβενχιλμ και τον τραγουδιστή της όπερας, Αχιλλέα Παπέν. Έτσι, αν και οι δύο τους είχαν την ευκαιρία να γνωρίσουν τον κόσμο του έρωτα και της φήμης, αυτές πήραν την γενναία απόφαση να μείνουν δίπλα στον πατέρα τους βοηθώντας στο χριστιανικό του έργο. Είναι αυτές που τώρα συνεχίζουν το έργο του.

Η Μπαμπέτ έρχεται με συστατική επιστολή από τον Παπέν και θα δουλέψει για 14 χρόνια ως οικιακή βοηθός και μαγείρισσα με μόνη δυνατότητα αμοιβής φαγητό και δικό της δωμάτιο. Όμως εν τω μεταξύ η θρησκευτική κοινότητα έχει πέσει σε παρακμή. Η αναζήτηση του πνεύματος των πρώτων Χριστιανών, που χαρακτήριζε την κοινότητα,  έχει ξεπέσει σε έναν στείρο πουριτανισμό. Ο Καλβινισμός τους κατάντησε κάτι αφηρημένο και μακρινό. Οι φιλανθρωπίες έχουν καταλήξει καθημερινή ρουτίνα, ενώ οι παλιές διαμάχες ανάμεσα στα ελάχιστα πλέον μέλη της Εκκλησίας έχουν αναθερμανθεί. Τίποτα δεν θυμίζει την εποχή που ζούσε ο ιερέας και κρατούσε ενωμένο το ποίμνιο.

Όλα όμως θα αλλάξουν όταν η Μπαμπέτ κερδίσει στο γαλλικό λαχείο, και ζητήσει από τις δύο αδελφές ως μοναδική χάρη όλα αυτά τα χρόνια να ετοιμάσει ένα «πραγματικό γαλλικό γεύμα» για τα 100 χρόνια από την γέννηση του ιδρυτή της θρησκευτικής κοινότητας.

Ως αυστηρές προτεστάντισσες που θεωρούν τα πολυτελή φαγητά ως αμαρτία, οι δύο αδελφές θα δεχθούν την χάρη της Μπαμπέτ, αλλά θα προτρέψουν τα υπόλοιπα μέλη της Εκκλησίας να είναι ανέκφραστοι στην διάρκεια του γεύματος. Παρόν θα είναι και ο στρατηγός Λόβενχιλμ που θα συνοδεύει μία θεία του, μέλος της κοινότητας. Όμως αυτό το γεύμα θα σημάνει το τέλος των παλιών διαμαχών και θα δημιουργήσει αισθήματα μεταμέλειας και συγχώρεσης ανάμεσα στα μέλη της θρησκευτικής κοινότητας.

Εκείνο που κάνει εντύπωση είναι ότι παρ’ όλη την περιγραφή της προετοιμασίας του λουκούλλειου γεύματος από την Μπαμπέτ, η «Γιορτή της Μπαμπέτ» δεν χαρακτηρίζεται από  την «γαστρονομική πορνογραφία» ταινιών όπως το «Μεγάλο Φαγοπότι» ή το πιο σύγχρονο «Σαν Νερό σε Σοκολάτα». Αντίθετα υπάρχει μια ασκητικότητα στο πρώτο μέρος και μια πνευματική ανάταση σε όλο το έργο. Επίσης το χριστιανικό / πνευματικό αυτό αριστούργημα  εξυμνεί τον πνευματικό έρωτα και μας υπενθυμίζει ότι η Ύλη και το Πνεύμα είναι αναπόσπαστα στοιχεία του ανθρώπου και ότι όταν τα υλικά αγαθά δεν είναι αποτέλεσμα υποταγής στα πάθη, μπορεί να αποκτήσουν μια πνευματική διάσταση.

Τέλος η γενναιοδωρία της Μπαμπέτ στο φινάλε της ταινίας, παραπέμπει στη Θυσία του Χριστού. Το δε δείπνο της, δημιουργεί αισθήματα αγάπης, μεταμέλειας και συγχώρεσης στα μέλη της θρησκευτικής κοινότητας. Eίναι δε συγκλονιστική η σκηνή όπου η μία από τις αδελφές δίνει μια μεγάλη αγκαλιά στην ταπεινή μαγείρισσα λέγοντας «πόσο θα ευχαριστήσει αυτό τους αγγέλους»

Μπορούμε να πούμε ότι  «Η Γιορτή της Μπαμπέτ» είναι η τέλεια κινηματογραφική αλληγορία για την Θεία Ευχαριστία. Εξάλλου δεν είναι συμπτωματικός ο αριθμός των δώδεκα συνδαιτημόνων του ιδιότυπου αυτού Μυστικού Δείπνου. Όπως ακριβώς ο Χριστός αναγεννά την ζωή του ανθρώπου, μέσα από την θυσία Του, τα θαύματα του και τις διδαχές Του,   έτσι ακριβώς η Μπαμπέτ, μέσω του δείπνου που ετοιμάζει, ανάβει ξανά την φλόγα της πνευματικότητας σε μια πεζή και στείρα ζωή. Επίσης η «Γιορτή της Μπαμπέτ» είναι ένα κατηγορώ στους φαρισαίους που μένουν κολλημένοι στο πνεύμα του Νόμου, ακόμα και όταν αυτοί οι νόμοι δεν λειτουργούν. Μας δείχνει ότι είναι καιρός αυτοί οι νόμοι να αντικατασταθούν από άλλους, όπου το κριτήριο θα είναι η καθαρή και ταπεινή καρδιά και η αναζήτηση της πνευματικότητας.

Αξίζει να τονίσουμε ότι αντίθετα με σύγχρονες ταινίες, όπως η «Σοκολάτα» με την Ζυλιέτ Μπινός, η «Γιορτή της Μπαμπέτ» δεν περιφρονεί τον Χριστιανισμό και τις θρησκευτικές απόψεις των πρωταγωνιστών της. Αντίθετα, η λύση στα προβλήματα των πρωταγωνιστών εμπνέεται από αυτές. Τέλος το αριστούργημα του Άξελ εκπέμπει μια αίσθηση της ομορφιάς, της αρμονίας και της πνευματικότητας, αλλά ταυτόχρονα εξυμνεί τις ιδέες του Κοινοτισμού και της Πίστης. Δεν είναι σύμπτωση που  η «Γιορτή της Μπαμπέτ» φιγουράρει ψηλά τόσο στην λίστα των Αμερικανών παραδοσιοκρατών, όσο και στην Λίστα με τις προτεινόμενες ταινίες του Βατικανού (όπου το Νο 1 ανήκει στον Ορθόδοξο «Αντρέι Ρουμπλιώφ» του Ταρκόφσκυ).

Είναι καιρός να δούμε αυτό το φιλμ (όπως και πολλά άλλα) μέσα από μια άλλη οπτική που θα συνδυάζει Παράδοση και Μοντερνισμό.
ΠΗΓΗ