Αφρικανική Τέχνη (African Art)

Στις αρχές του 20ού αι. οι Ευρωπαίοι καλλιτέχνες άρχισαν να εκδηλώνουν το ενδιαφέρον τους προς την αφρικανική τέχνη σχεδόν αποκλειστικά από αισθητική άποψη, χωρίς να εμβαθύνουν στο νόημα που είχαν οι εκφάνσεις της, τη σημασία και τη λειτουργικότητά της.[..]

Μια έκθεση,το 1906 στο Λονδίνο, συνάρπασε το ζωγράφο André Derain. Ο Modigliani έστρεψε το ενδιαφέρον του στις ανθρώπινες μορφές μέσα από τις μάσκες των Baoulé, των Ibo και των Fang, αντλώντας σημαντική επιρροή από αυτές. Ο Georges Braque παραδέχεται τους νέους ορίζοντες που του άνοιξαν οι αφρικανικές μάσκες.

 Η αφρικανική τέχνη ανακάλυψε πρώτη, πριν τους Ευρωπαίους, την αφηρημένη τέχνη.

Ο Picasso υπήρξε ο πρώτος που κατάφερε να εκμεταλλευτεί τον συγκινησιακό χαρακτήρα της αφρικανικής τέχνης.[..] Ο Αφρικανός καλλιτέχνης όμως δεν αντιλαμβάνεται το έργο του ως καλλιτεχνική δημιουργία. Η τέχνη δεν αποτελεί γι’ αυτόν ανάγκη ατομικής έκφρασης. Το έργο του δεν αποτελεί προσωπική του αντίληψη για τον κόσμο που τον περιβάλλει, αλλά έκφραση της αντίληψης της κοινότητας που δεν του αφήνει ιδιαίτερα περιθώρια για αυτοσχεδιασμό και εκδήλωση της φαντασίας του.

 Παρά ταύτα χρησιμοποιούμε τον όρο «τέχνη» δεδομένου ότι το σύνολο της λαϊκής αυτής δημιουργίας εκφράζει τα πολιτισμικά χαρακτηριστικά των ανθρώπων που ζουν στην ήπειρο αυτή. José Francisco Ortega Viota «[..] Μόνο μια ισχυρή γεννητικότητα μπορούσε να ανασχέσει αυτές τις αρνητικές επιπτώσεις στον πληθυσμό της ομάδας.

Τα αγαλματίδια αυτά αποτελούν τις συμβολικές αναπαραστάσεις της Μητέρας που δίνει ζωή και που με τις υπερφυσικές της ικανότητες δεν αρκείται απλά να εξασφαλίζει την τροφή. [..]Αρχέτυπη μορφή και πηγή ζωής, αναπαριστά την ουσία ολόκληρης της κοινότητας, με όλες τις αρετές που συνδέονται με αυτή [..]αναφορά – σε επίπεδο ιερό – της διαιώνισης και της συνέχειας,[..]» « Σε ότι αφορά στους νεκρούς,[..]Τα πολιτισμένα έθνη έχουν, για την συντήρηση της μνήμης τεχνικές όπως τα γράμματα και οι τέχνες,[..] γεγονότα που είναι καταγεγραμμένα στα χρονικά.

Τίποτε από όλα αυτά δεν έχουν οι λαοί της μοναξιάς. Το όνομά τους δεν είναι καν γραμμένο στα δέντρα, οι καλύβες τους κτισμένες μέσα σε ελάχιστο χρόνο καταστρέφονται εξίσου γρήγορα, το σημάδι του οργώματός τους δεν φαίνεται. Τα παραδοσιακά τους τραγούδια χάνονται με την τελευταία μνήμη που τα συγκρατεί, και σβήνουν με την τελευταία φωνή που τα τραγουδά.

Οι φυλές του Νέου Κόσμου δεν έχουν λοιπόν παρά ένα μνημείο μνήμης, τον τάφο. Αν αφαιρέσετε τα οστά των πατέρων τους είναι σαν να αφαιρείτε την ιστορία τους, τους νόμους τους, ακόμα και τους θεούς τους. Είναι σαν να αρπάζετε από τους ανθρώπους αυτούς, ανάμεσα στις μελλοντικές γενιές, την απόδειξη την ύπαρξής τους όπως και αυτήν της εξαφάνισής τους». Jean-Claude Gouigoux *μετ/ση: Νίκος Μεταξίδης