Προσδοκώμενα Μαθησιακά Αποτελέσματα
|
Οι μαθητές/ μαθήτριες να:
-
αποκωδικοποιούν
τις αλλαγές που επιφέρει η εκκοσμίκευση στη θρησκεία και στη θρησκευτικότητα,
-
αναλύουν
τις θέσεις της Ορθόδοξης χριστιανικής
παράδοσης για την εκκοσμίκευση.
|
Εκκλησία στο Κόμο, Ιταλία, που έχει μετατραπεί σε
συνεργείο αυτοκινήτων
Παρουσιάζοντας:
Το φαινόμενο της εκκοσμίκευσης στη
σύγχρονη πραγματικότητα.
-
«Σκέψου,
συζήτησε, μοιράσου»: Δίδονται διάφορες προτάσεις μορφών εκκοσμίκευσης (π.χ.
Νίκη Παπαγεωργίου). Οι μαθητές/μαθήτριες αποφασίζουν ποια 2 σημεία θεωρούν πιο
σημαντικά και δίνουν από ένα παράδειγμα. Συζητούν σε ομάδες των 4 και στο τέλος
καταγράφουν τα αποτελέσματά τους στον πίνακα. Ακολουθεί παρουσίαση και σύντομος
σχολιασμός στην ολομέλεια.
-
Εναλλακτικά:
«Πέντε π κι ένα γ –συγκεκριμένη σειρά ερωτήσεων σε
ομαδοσυνεργασία»: Ο /Η εκπαιδευτικός χωρίζει τους μαθητές/ τις μαθήτριες σε
ομάδες και τους δίνει φωτογραφίες και γελοιογραφίες που αφορούν σύγχρονα φαινόμενα
εκκοσμίκευσης (π.χ. Ναών που μετατράπηκαν σε εστιατόρια, γελοιογραφίες με
παραδείγματα ακραίας θρησκευτικής πολιτικής ορθότητας κ.λπ.). Οι ομάδες
προβληματίζονται πάνω στα συγκεκριμένα ερωτήματα που θέτει ο/η εκπαιδευτικός σε
φύλλο εργασίας (π.χ. Ποιο πρόβλημα παρουσιάζεται; Τι συνέβη; Γιατί θίγει αυτό
το πρόβλημα ο σκιτσογράφος κ.λπ.). Ακολουθεί συζήτηση σχετικά με τις διαστάσεις
της εκκοσμίκευσης στις σύγχρονες κοινωνίες.
Ορίζοντας την Εκκοσμίκευση
«Σύμφωνα με
τους κοινωνικούς επιστήμονες εκκοσμίκευση μπορεί να σημαίνει:
1. Αποθρησκειοποίηση της κοινωνίας, δηλαδή
μείωση της κοινωνικής επιρροής, του πλούτου και του γοήτρου της θρησκείας.
2. Αποδέσμευση της κοινωνίας και της
κουλτούρας από την κυριαρχία των θρησκευτικών θεσμών και συμβόλων.
3. Μείωση της κοινωνικής σημασίας της
θρησκείας∙ η θρησκεία γίνεται λιγότερο σημαντική για τη λειτουργία του
κοινωνικού συστήματος.
4. Απομύθευση της πολιτικής. Αποδέσμευση της
πολιτικής εξουσίας από τη θρησκευτική νομιμοποίηση με αποτέλεσμα το διαχωρισμό
θρησκείας και πολιτικής και τη διάκριση εκκλησιαστικής και κρατικής εξουσίας.
5. Μείωση του δημόσιου ρόλου της θρησκείας
και περιορισμός της στην ιδιωτική σφαίρα.
6. Παρακμή της θρησκείας και των
θρησκευτικών θεσμών.
7. Αποϊεροποίηση του κόσμου. Η ανθρώπινη
ζωή, φύση και κοινωνία ερμηνεύονται ορθολογικά και παύουν να θεωρούνται ως
αποτέλεσμα της δράσης των θεϊκών δυνάμεων.
8. Αντικατάσταση της παραδοσιακής λογικής
των αξιών από την ωφελιμιστική λογική.
9. Μετατροπή της θρησκείας σε κοσμικό θεσμό
με εγκόσμιους προσανατολισμούς και ενδιαφέροντα.
10. Μετατροπή των θρησκευτικών πεποιθήσεων και
των θρησκευτικών θεσμών σε εγκόσμιες ιδέες και κοινωνικές οργανώσεις.
11. Μείωση της θρησκευτικότητας
και του επιπέδου συμμετοχής στους θρησκευτικούς οργανισμούς».
Νίκη
Παπαγεωργίου, Η Εκκλησία και η
Εκκοσμίκευση.
Εκκλησία στη
Γένοβα, Ιταλία, που έχει μετατραπεί σε τράπεζα
Εκκλησία στο Δουβλίνο, Ιρλανδία, που έχει μετατραπεί
σε μπαρ
The Church nightclub in Denver
Εφαρμόζοντας:
Θρησκευτική ταυτότητα και εκκοσμίκευση.
-
«Επεξεργασία κειμένου με καθοδηγητικές
ερωτήσεις»: Δίνεται θεολογικό κείμενο σχετικό με την εκκοσμίκευση (π.χ. π.
Ευάγγελος Γκανάς). Η επεξεργασία γίνεται από τους μαθητές/τις μαθήτριες με
φύλλο εργασίας σε ομαδοσυνεργασία. Ακολουθεί συζήτηση για την εκκοσμίκευση της
θρησκευτικής ταυτότητας.
-
Εναλλακτικά:
«Θετικό – αρνητικό»: Οι μαθητές/μαθήτριες παίρνουν
θέση στις προτάσεις που διαβάζει ο/η εκπαιδευτικός και επιχειρηματολογούν.
(Ενδεικτικές προτάσεις:
·
Το βράδυ της
Ανάστασης αποτελεί μια όμορφη παράδοση του τόπου μας, όπου το σημαντικότερο
γεγονός είναι ότι οι άνθρωποι ασπάζονται, ανταλλάσσουν ευχές και τρώνε
παραδοσιακά φαγητά.
·
Ο γάμος είναι
Μυστήριο της Εκκλησίας, η δέσμευση αγάπης και πιστότητας ενώπιον Θεού και
ανθρώπων, και η αίτηση ευλογίας, γι΄ αυτό και είναι αυτονόητο ότι τελείται μόνο
στο ναό.
·
Είμαι χριστιανός
σημαίνει ότι πηγαίνω στην Εκκλησία τις μεγάλες γιορτές (Πάσχα, Χριστούγεννα
κ.λπ.) και αυτό είναι αρκετό.
·
Το φιλανθρωπικό
έργο που απευθύνεται αποκλειστικά στους Έλληνες, περιφρονώντας τους ξένους,
είναι αντίθετο με το κήρυγμα του Χριστού.
·
Η βάπτιση είναι
ένα χαριτωμένο κοινωνικό γεγονός. Κάτι σαν το πρώτο παιδικό πάρτι του μωρού.
·
Η μετάφραση της
λειτουργικής γλώσσας στην εκκλησία είναι προϊόν εκκοσμίκευσης.)
Ακολουθεί συζήτηση για την εκκοσμίκευση της
θρησκευτικής ταυτότητας.
Διερευνώντας:
Ορθόδοξη παράδοση και εκκοσμίκευση.
-
«Εφημερίδα
τοίχου»: Δίνονται βιβλικά και πατερικά χωρία που αναφέρονται στη ζωή των
χριστιανών στον κόσμο (π.χ. προς Διόγνητον επιστολή, Ρωμ 12:2, Α΄Θεσ. 5, 21
κ.λπ.). Οι μαθητές/μαθήτριες σε ομαδοσυνεργασία δημιουργούν ένα φύλλο
εφημερίδας με τίτλο «οι χριστιανοί στον
κόσμο» αξιοποιώντας τα παραπάνω κείμενα. Οι ομάδες παρουσιάζουν στην ολομέλεια
της τάξης τις εφημερίδες τους. Στη συνέχεια, κάθε ομάδα κολλάει πάνω στην
εφημερίδα των άλλων ομάδων χάρτινες λωρίδες με λέξεις ή φράσεις που φανερώνουν
τρόπους με τους οποίους εκκοσμικεύεται -αναιρείται το βιβλικό- πατερικό πνεύμα
της ζωής των χριστιανών στον κόσμο.
-
Εναλλακτικά
«Μαρκάρισμα και υπογράμμιση κειμένου»: Οι
μαθητές/μαθήτριες επισημαίνουν και υπογραμμίζουν τα σημαντικότερα σημεία
θεολογικού κειμένου (π.χ. Μητρ. Ναυπάκτου Ιερόθεος Βλάχος). Ακολουθεί συζήτηση
σχετικά με την εκκοσμίκευση στην Εκκλησία.
Εκκλησία και εκκοσμίκευση
«Μια Εκκλησία που δεν
θεραπεύει τον άνθρωπο, αλλά ασχολείται με άλλα έργα είναι εκκοσμικευμένη. Η
Εκκλησία εκκοσμικεύεται όταν θεωρείται ως μια θρησκευτική οργάνωση που
ικανοποιεί τα θρησκευτικά συναισθήματα και προσπαθεί να εξιλεώση τον Θεό. Μια
Εκκλησία που έχει ωραίες τελετές, χωρίς να διατηρή τον ησυχαστικό θεραπευτικό
χαρακτήρα, είναι θρησκευτική οργάνωση.
[…]Η εκκοσμίκευση είναι ο
μεγαλύτερος κίνδυνος για την Εκκλησία. Είναι αυτό που αλλοιώνει το πραγματικό
της πνεύμα, την αληθινή της ατμόσφαιρα. Βέβαια, δεν αλλοιώνει την Εκκλησία,
αλλά τα μέλη της. Η εκκοσμίκευση δεν οδηγεί στην θέωση που είναι ο ύψιστος
σκοπός της Εκκλησίας. Είναι μια ανθρωποκεντρική θεώρηση της ζωής, αφού
κοινωνικοποιεί και εκνομικεύει τον ζώντα αποκαλυπτικό λόγο, ιστορικοποιεί την
εσχατολογική προοπτική της Εκκλησίας, σχετικοποιεί την μεταμορφωτική
δυναμικότητα του εκκλησιαστικού λόγου. Η Εκκλησία πρέπει να εισέρχεται στον
κόσμο, για να τον εκκλησιοποιή και όχι ο κόσμος να εισέρχεται στην Εκκλησία για
να την εκκοσμικεύη.
Μια εκκοσμικευμένη Εκκλησία
είναι εντελώς ανίσχυρη και αδύναμη να εκκλησιοποιήση τον κόσμο. Και οι
εκκοσμικευμένοι Χριστιανοί είναι αποτυχημένοι σε όλα τα επίπεδα.»
Μητρ. Ναυπάκτου Ιερόθεος
Βλάχος, Η Εκκοσμίκευση στην Εκκλησία.
Αναπλαισιώνοντας:
Οι συνέπειες της εκκοσμίκευσης σε
προσωπικό και συλλογικό επίπεδο.
-
«Τοποθέτηση
απέναντι στο κείμενο και Χιονοστιβάδα»: Οι μαθητές/μαθήτριες διαβάζουν
θεολογικό κείμενο σχετικό με την εκκοσμίκευση (π.χ. π. Δημήτριος Μπαθρέλλος),
γράφουν μια σκέψη με αφορμή το κείμενο και τη μοιράζονται. Συζήτηση για τις
συνέπειες της εκκοσμίκευσης σε προσωπικό και συλλογικό επίπεδο.
-
Εναλλακτικά:
«Ιστοεξερεύνηση μέσω διαδικτύου»: Σε ομαδοσυνεργασία
οι μαθητές/μαθήτριες μελετούν την υπόθεση Laoutsi ή την απαγόρευση του μπουρκίνι στις παραλίες της
Γαλλίας με άξονες το που, πότε, τι, γιατί, πώς. Ακολουθεί παρουσίαση της
έρευνάς τους και συζήτηση σχετικά με την εκκοσμίκευση σε συλλογικό και
προσωπικό επίπεδο.
Συνέπειες της εκκοσμίκευσης στην κοινωνία
«Η επιλογή της
προγραμματικής εκκοσμίκευσης καθιστά τις κοινωνίες πνευματικά και ηθικά
φτωχότερες. Τις απομακρύνει από το θρησκευτικό εκείνο βάθος από το οποίο θα
μπορούσαν να αντλήσουν πολύτιμα υπαρξιακά και ηθικά αποθέματα. Ο χώρος της
χριστιανικής πίστης αποτελεί ανεξάντλητη πηγή αξιών, συμβόλων, εικόνων, και
οραμάτων, που εμπλουτίζουν τόσο την ανθρώπινη ζωή όσο και τη δημόσια συζήτηση.
Για παράδειγμα, όταν συζητάμε για τα έμβρυα, την ευγονική, και τη χρήση
ανθρώπινου γενετικού υλικού, για το εάν θα ενθαρρύνουμε ή όχι τις
μεταμοσχεύσεις και υπό ποιους όρους, ή για το εάν θα επιτρέψουμε την ευθανασία∙
όταν αναρωτιόμαστε για το πώς θα μεταχειριστούμε τους φυλακισμένους, τους
πρόσφυγες, τους μετανάστες, τους άνεργους, ή τους άπορους∙ όταν καλούμαστε να
επιλέξουμε ανάμεσα στην ειρήνη και τον πόλεμο, ή ανάμεσα στον φασισμό και τη
δημοκρατία, θα ήταν ασύνετο να θέσουμε τη χριστιανική πίστη εκτός της δημόσιας
συζήτησης, και τούτο όχι μόνο διότι πολλοί πολίτες διαμορφώνουν τις απόψεις και
τη στάση τους ως προς τα παραπάνω με βάση, ή σε διάλογο με, τη χριστιανική
πίστη, αλλά και διότι ο ίδιος ο πολιτισμός της Ευρώπης βασίζεται εν πολλοίς
στους πυλώνες της χριστιανικής και της ουμανιστικής παράδοσης (εκ των οποίων η
δεύτερη απορρέει εν μέρει από την πρώτη). Ο Χάμπερμας έχει δίκιο όταν, έχοντας
κατά νουν κυρίως τον χριστιανισμό, επισημαίνει ότι ‘[…] είναι προς το συμφέρον
και του ίδιου του συνταγματικού κράτους να προστατεύει τις πολιτισμικές πηγές
που τροφοδοτούν την κανονιστική συνείδηση και την αλληλεγγύη των πολιτών’. Ο
αποκλεισμός της χριστιανικής θρησκείας από τον δημόσιο χώρο θα σήμαινε όχι μόνο
μια ακρωτηριασμένη δημοκρατία αλλά και μια Ευρώπη αποκομμένη από πηγές που
αρδεύουν τον πολιτισμό της».
Π. Δημήτριος Μπαθρέλλος, Οι χριστιανοί στους χρόνους της
μετα-εκκοσμίκευσης. Εκδ. εν πλω, Αθήνα 2016, σς 70-71 .
Συνοπτική παρουσίαση της υπόθεσης Lautsi κατά Ιταλίας
Συνοπτική παρουσίαση της υπόθεσης Lautsi κατά Ιταλίας
Τα θρησκευτικά σύμβολα στο δημόσιο χώρο
Αξιολογώντας:
Κριτική στάση απέναντι στην
εκκοσμίκευση.
-
«Σύγκριση
κειμένων»: Σε ομαδοσυνεργασία οι μαθητές/μαθήτριες επεξεργάζονται με φύλλο
εργασίας διάφορες απόψεις θεολόγων, κοινωνιολόγων, πολιτικών κ.λπ. σχετικά με τον χωρισμό Εκκλησίας και
Κράτους (πχ. Ιωάννης Πέτρου, Μητρ. Δημητριάδος Ιγνάτιος, Ευάγγελος Βενιζέλος,
Σωτήρης Μητραλέξης κλπ). Ακολουθεί συζήτηση.
-
Εναλλακτικά:
«Αντιγνωμίες»: Οι μαθητές/ μαθήτριες
επιχειρηματολογούν για τη θέση των θρησκευτικών συμβόλων στον δημόσιο χώρο.
ΥΛΙΚΟ
ΥΛΙΚΟ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου