Τετάρτη 23 Νοεμβρίου 2016

A' ΛΥΚΕΙΟΥ Θ.Ε. 2 ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟΤΗΤΑ 2.4 ΓΙΟΡΤΗ (4ο δίωρο)

Προσδοκώμενα Μαθησιακά Αποτελέσματα

Οι μαθητές/μαθήτριες να:

- εξηγούν το περιεχόμενο του εορτασμού στην Ορθόδοξη Εκκλησία,

- αναλύουν τις ποικίλες διαστάσεις των θρησκευτικών γιορτών,

- αξιολογούν τις ποικίλες εορταστικές εκφράσεις της λαϊκής θρησκευτικότητας.

θεομητορικές Εορτές from ΠΕ 01 ΜΠΑΛΤΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ

Βιώνοντας:

Η σημασία της γιορτής στην προσωπική και κοινωνική ζωή των μαθητών/ μαθητριών.

Θρησκευτικές γιορτές και αργίες.

created by Γιάννης Μπάλτος

«Ιδεοθύελλα»: Γράφεται στον πίνακα η λ. «γιορτή». Καλούνται οι μαθητές/μαθήτριες να εκφράσουν εμπειρίες, συναισθήματα και σκέψεις από την ονομαστική τους γιορτή ή από άλλες χριστιανικές γιορτές.

Νοηματοδοτώντας:

Ο εορτασμός σε εβδομαδιαία και ετήσια βάση στην Ορθόδοξη Εκκλησία.

Δίνονται καρτέλες με διάφορες χριστιανικές γιορτές.
Οι μαθητές/μαθήτριες καλούνται να τις ταξινομήσουν ανάλογα με το είδος τους (Χριστολογικές, Θεομητορικές, Αγίων, σταθερές, κινητές) και να συζητήσουν με βάση ένα κείμενο για το θεολογικό νόημα της γιορτής και τον καθαγιασμό του χρόνου (Φουντούλης, 1993, Μπασιούδης, 2011) την επίδραση των γιορτών στη ζωή τους, στο περιβάλλον τους και στην καθημερινή ζωή στην Ελλάδα.

7. Η παρουσία του Θεού στην ανθρώπινη ιστορία
β) Οι χριστιανικές γιορτές και το σχέδιο της θείας οικονομίας

Φωτογραφίες από τον Εορτασμό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου (Παναγία Σουμελά)

Αναλύοντας:

Οι γιορτές στην Ορθόδοξη Εκκλησία, στις άλλες χριστιανικές παραδόσεις και στις μονοθεϊστικές θρησκείες.

Οι μαθητές/ μαθήτριες χωρίζονται σε ομάδες και κάθε ομάδα αναλαμβάνει μία χριστιανική εκκλησία ή δόγμα ή μία μονοθεϊστική θρησκεία.

Στη συνέχεια, αναζητά και συλλέγει (γραπτώς ή ηλεκτρονικά) πληροφορίες για κάθε γιορτή (βλ. για τον Ιουδαϊσμό, σχολικό βιβλίο Β΄ Λυκ, σ. 238, Καϊμάκης· για το Ισλάμ, Γιαννουλάτος, 2006, Ζιάκας, 2003), καθώς και για την ημέρα αργίας κάθε θρησκείας. Ακολουθεί σύντομη παρουσίαση στην ολομέλεια (ή, χάριν συντομίας, ανάρτηση στην ιστοσελίδα του σχολείου).

Οι σημαντικότερες γιορτές κάθε θρησκείας σε ενιαίο ημερολόγιο:

http://www.interfaith-calendar.org/

1. Το ιουδαϊκό έτος

Το ιουδαϊκό έτος είναι σεληνιακό και αρχίζει στο τέλος Σεπτεμβρίου ή αρχές Οκτωβρίου με τη γιορτή του Νέου Έτους. Μετά από ένα δεκαήμερο ακολουθεί η Ημέρα της Εξιλέωσης, αφιερωμένη στη μετάνοια. Μετά από πέντε μέρες ακολουθεί η γιορτή της Σκηνοπηγίας σε ανάμνηση της διάβασης της ερήμου. Δύο μήνες περίπου αργότερα γιορτάζεται η Χανουκά, σε ανάμνηση της νίκης κατά των Σελευκιδών, το 2ο π.Χ. αι. Κατά τις αρχές της άνοιξης η Πουρίμ γιορτάζεται σε ανάμνηση των γεγονότων του βιβλίου της Εσθήρ. Κατά το μήνα Νισάν (μεταξύ Μαρτίου και Απριλίου) γιορτάζεται το Πάσχα (Πεσάχ = διάβαση), δηλαδή η έξοδος από την Αίγυπτο. Επτά εβδομάδες μετά τη δεύτερη μέρα του Πάσχα γιορτάζεται η Πεντηκοστή, σε ανάμνηση της αποκάλυψης του Θεού στο Σινά. Πέντε εβδομάδες περίπου μετά την Πεντηκοστή τηρείται πένθος διάρκειας τριών εβδομάδων σε ανάμνηση της καταστροφής των δυο ναών.

Από το σχολικό βιβλίο των Θρησκευτικών της Β΄ Λυκείου ΔΕ 29, σ. 238:

http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGL-B126/498/3245,13193/

1. Το νόημα της αργίας (της Κυριακής για τους χριστιανούς και του Σαββάτου για τους Ιουδαίους)

Η χρονολογικά πρώτη χριστιανική εορτή είναι αναμφίβολα η Κυριακή, το εβδομαδιαίο Πάσχα της Εκκλησίας. Στον Ιουδαϊσμό το Σάββατο ήταν η θεοσύστατη ημέρα της καταπαύσεως. Η πιστή τήρησή του αποτελούσε την επιβεβαίωση της πιστότητας στο νόμο του Θεού, μαζί με την περιτομή, το χαρακτηριστικό σημείο της ενσωματώσεως στο λαό του Θεού, της μετοχής στη διαθήκη και τις επαγγελίες Του. Ο Κύριος αντέδρασε έντονα στην τυποποίησή του και στην υποδούλωση του πνεύματος στο γράμμα, του νόμου του Θεού στις παραδόσεις των ανθρώπων (Μτ 15, 3.6). Το μεγαλύτερο τόλμημα της πρώτης εκκλησίας ήταν η μετάθεση της ημέρας του Κυρίου από την εβδόμη στην πρώτη ημέρα της εβδομάδος. Η ημέρα της καταπαύσεως βρίσκει την εκπλήρωσή της στο θάνατο του Κυρίου, που ‘σαββατίζει’ στον τάφο… Το Σάββατο γίνεται προφητικός τύπος της ταφής του Κυρίου, που οδηγεί στην εκ νεκρών ανάσταση κατά την πρώτη ημέρα της εβδομάδος, την ‘μίαν σαββάτων, την ημέρα της δημιουργίας του φωτός και της νέας εν Χριστώ δημιουργίας. Πρώτη, αλλά και ογδόη, τύπος της εβδομάδος του μέλλοντας και της αιωνιότητος. Η μετάθεση του Σαββάτου συνεπάγεται ουσιαστικά … και άνοιγμα προς το νέο κόσμο της χάριτος και της βασιλείας του Θεού. Ακριβώς δε η παρουσία του Χριστού, …, κατά την ημέρα της αναστάσεως ‘εις το μέσον’ των μαθητών του (Ιω 20,19) και ‘μεθ’ ημέρας οκτώ πάλιν’ (Ιω 20,26) έδωσε το αναστάσιμο στοιχείο στις συνάξεις ‘τη μιά των Σαββάτων’ (Πραξ 20, 7. Α Κορ 16, 2), που ήδη στο τέλος του Α΄ αιώνα είχε ονομασθεί ‘Κυριακή’ (Αποκ 1, 10). Στο εξής και μέχρι σήμερα η αναστάσιμη σύναξη της Κυριακής και η κατ’ αυτήν ευχαριστία αποτέλεσε το κέντρο της ζωής της οικουμενικής Εκκλησίας, το εβδομαδιαίο Πάσχα της».

Φουντούλης, Ι. (1993). Λειτουργική Α΄. Εισαγωγή στη Θεία Λατρεία. Θεσσαλονίκη, σ. 119εξ

2. Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός: Η αργία της Κυριακής

«……Πρέπει και ημείς αδελφοί μου, να χαιρώμεθα πάντοτε, μα περισσότερον την Κυριακήν, οπού είνε η Ανάστασις του Χριστού μας. Διότι Κυριακήν ημέραν έγινεν ο Ευαγγελισμός της Δεσποίνης ημών Θεοτόκου και Αειπαρθένου Μαρίας, Κυριακήν ημέραν μέλλει ο Κύριος να αναστήση όλον τον κόσμον. Πρέπει και ημείς να εργαζώμεθα τας εξ ημέρας δια ταύτα τα μάταια, γήινα και ψεύτικα πράγματα, και την Κυριακήν να πηγαίνωμεν εις την Εκκλησίαν και να στοχαζώμεθα τας αμαρτίας μας, τον θάνατον, την κόλασιν, τον παράδεισον, την ψυχήν μας οπού είναι τιμιωτέρα από όλον τον κόσμον, και όχι να πολυτρώγωμεν, να πολυπίνωμεν και να κάμωμεν αμαρτίας. Ούτε να εργαζώμεθα και να πραγματευώμεθα την Κυριακήν….»

Καντιώτης, Αυγ., επίσκ. (1988). Κοσμάς ο Αιτωλός, Διδαχές και Βιογραφία,

Διδαχή Γ. Αθήνα: Ο Σταυρός, σ. 189.

"Κυριακή" Μουσική του Δημήτρη Κογιάννη σε ποιήση Κώστα Καρυωτάκη (2016).

Όργανα : Δημήτρης Κογιάννης
Τραγούδι: Δημητράκης Ramone

Ο ήλιος ψηλότερα θ’ανέβει
σήμερα που `ναι Κυριακή
φυσάει τ’αγέρι και σαλεύει
μια θυμωνιά στο λόφο εκεί

Τα γιορτινά θα βάλουν όλοι
θά `χουν ανάλαφρη καρδιά
κοίτα στον δρόμο τα παιδιά
κοίταξε τ’ άνθη στο μπαλκόνι

Άκου οι καμπάνες πως χτυπάνε
είν’ ο Θεός αληθινός
πέρα στα σύννεφα σκορπάνε
και μεγαλώνει ο ουρανός

Άσε τον κόσμο στην χαρά του
κι έλα καρδιά μου να σου πω
ένα τραγούδι χαρωπό
ένα τραγούδι του θανάτου.
http://theologosgr.blogspot.gr/2016/11/blog-post_56.html

Εφαρμόζοντας:

Κριτική προσέγγιση της λαϊκής θρησκευτικότητας.

- «Ανάλυση Διαστάσεων: το πανηγύρι»: Γίνεται προβολή ηλεκτρονικής παρουσίασης, προετοιμασμένης από τον/την εκπαιδευτικό, με εικόνες από ένα θρησκευτικό πανηγύρι (πρόγραμμα της πανηγύρεως από έναν ναό, λιτανεία της εικόνας, παζάρι έξω από τον ναό, χοροί, τραγούδια, φαγοπότι κ.τ.λ.) ή ενός ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ με το ίδιο θέμα. Οι μαθητές/μαθήτριες καλούνται καταρχήν να διακρίνουν σε δύο στήλες τα λαϊκά στοιχεία και τα θρησκευτικά στοιχεία της πανηγύρεως. Στη συνέχεια, επιχειρούν ανάλυση των διαστάσεών της (ουσιαστική, χωρική, χρονική, ποσοτική, ποιοτική). Ακολουθεί αξιολόγησή της.

Προσκυνητές φτάνοντας στην Παναγιά της Τήνου.

Τήνος, γύρω στα 1935