Α' ΛΥΚΕΙΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΣ - ΠΡΟΣΩΠΟ 1.3 ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ (3ο δίωρο)

1.3 ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ (3^ο δίωρο)

Προσδοκώμενα Μαθησιακά Αποτελέσματα

Οι μαθητές/μαθήτριες να: -          εντοπίζουν τρόπους επικοινωνίας με τον Θεό στις χριστιανικές παραδόσεις, -          αξιολογούν τις θέσεις της Ορθόδοξης χριστιανικής  παράδοσης για την επικοινωνία με τον «άλλο».

Βιώνοντας:

Αποτύπωση εμπειριών για τη χαρά και τις δυσχέρειες της επικοινωνίας.

Ιδεοθύελλα». Οι μαθητές/μαθήτριες καλούνται να διατυπώσουν λέξεις/φράσεις που τους έρχονται στον νου με τη λ. επικοινωνία, και να εκφράσουν το αντίθετό της.

Ως διέξοδο... ο σημερινός άνθρωπος βρίσκει το αδιέξοδο. Κλείνεται στο διαμέρισμα, του, στο γραφείο του, στον εαυτό του, θεωρώντας τη φυγή λύση... Μοναχού Μωυσέως Αγιορείτου

Ένας ίσον κανένας!

Ζούμε στην "εποχή της ανθρώπινης απομόνωσης", σύμφωνα με την προφητική

 ρήση του κλασικού της παγκόσμιας λογοτεχνίας Ντοστογιέφσκι.

 Ας ακούσουμε την περιγραφή του που ταιριάζει σήμερα, εκατό χρόνια μετά

την κυκλοφορία του μυθιστορήματος "Αδελφοί Καραμαζώφ": "Όλοι στον αιώνα μας χώρισαν και γίνανε μονάδες, ο καθένας αποτραβιέται στη μοναξιά του, ο καθένας απομακρύνεται απ' τον άλλον, κρύβεται και κρύβει το έχει του και καταλήγει ν' απωθεί τους ομοίους τον και ν' απωθείται απ' αυτούς"¹ .
Ο σύγχρονος άνθρωπος είναι μοναδικός και μοναχικός: ως αξία θεωρείται μοναδικός κι ανεπανάληπτος, αλλά ως ύπαρξη παραμένει μοναχικός. Έσπασε τα δεσμά που του στερούσαν την ελευθερία του, αλλά έχασε τους δεσμούς που τον συνέδεαν με το περιβάλλον του. Η γονική μέριμνα μοιάζει τυραννία στα μάτια κάθε νέου ανθρώπου, γι' αυτό αποδεσμεύεται από την οικογενειακή εστία σε πρώτη ευκαιρία. Σπάζει δεσμά, μα κόβει δεσμούς κιόλας, αφού μένει μόνος του. Η μοναξιά είναι το τίμημα της ελευθερίας. Μιας ελευθερίας που δε δέχεται δεσμούς, που κινείται όμως στα πλαίσια ενός ατομοκεντρισμού ξένου προς τη χριστιανική αντίληψη και παράδοση.....
 (Γ'  Λυκείου: Θέματα Χριστιανικής Ηθικής).

ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ: http://nzals.blogspot.gr

                                                       Η επικοινωνία με τον «άλλο».

       Το video του τραγουδιού με τίτλο "Are You Lost in The World Like Me?" που δημιούργησε ο animator Steve Cutts, είναι ένα ζοφερό και γκρίζο πορτρέτο της προσκόλλησης και της εξάρτησης των μαζών -ανεξαρτήτως φύλου, ηλικίας, μόρφωσης ή κοινωνικής κατάστασης- από τα smartphones και την εικονική πραγματικότητα. Επιπλέον, υπογραμμίζει το γρήγορο ρυθμό της -γκρίζας πάντα- καθημερινότητας, την αλλαγή των προτεραιότητων του σύγχρονου ανθρώπου και την έλλειψη της ανθρώπινης επαφής.

Καθ’ όλη τη διάρκεια του τρίλεπτου και μεγχαλικού ομολογουμένως κλιπ, το οποίο είναι ένα video κινουμένων σχεδίων –παλαιάς σχολής- παρακολουθούμε τους σύγχρονους ανθρώπους ως άβουλα όντα, εθισμένα και κολλημένα στην οθόνη του κινητού τους να τραβούν selfie φωτογραφίες, να στέλνουν emojis, να κυνηγούν πόκεμον, να προσποιούνται συναισθήματα και στην ουσία να ζουν και να αναπνέουν για έναν ψεύτικο, εικονικό κόσμο, αγνοώντας και αδιαφορώντας για όσα πραγματικά και ουσιαστικά συμβαίνουν γύρω τους. Μήπως σας θυμίζει κάτι;

http://www.e-radio.gr/post/67118/o-ethismos-sta-smartphones-mesa-apo-to-neo-video-toy-moby-video

Η ανθρώπινη επικοινωνία (σπηλαιογραφίες, γλώσσα) αναπτύχθηκε πριν από εκατομμύρια χρόνια εφόσον οι άνθρωποι ένιωθαν από νωρίς αυτήν την ανάγκη. 
Σήμερα η επικοινωνία παίζει μεγάλο ρόλο στη ζωή μας αφού ολόκληρη η καθημερινότητά μας εξαρτάται από αυτήν. 
Όμως με την πρόοδο της τεχνολογίας έχουν αλλάξει πολλά. Μια καταπληκτική μικρού μήκους κινουμένων σχεδιών για την ποιότητα της επικοινωνίας σήμερα. 
Ο τίτλος της φυσικά «ο θάνατος της ομιλίας» και τα λέει όλα. 
Οι διαπροσωπικές σχέσεις έχουν αντικατασταθεί με εικονίδια και διάφορες συνομιλίες στο facebook, viber, iMessage, whatsapp κτλ. 
Όλοι σκυμμένοι πάνω από μια οθόνη, πληκτρολογώντας ασταμάτητα σαν υπνωτισμένοι.
 Υπερβολή ή όχι… έτσι όπως πάμε, ο θάνατος της ομιλίας δεν είναι μακριά.
Πηγή

Death of Speech from Menzkie on Vimeo.

Κοίτα Ψηλά!

Εξαιρετικό οπτικοποιημένο ποίημα για τις ..αντικοινωνικές συνέπειες της άμετρης χρήσης των ..κοινωνικών δικτύων (sic). Μια έμπρακτη παρότρυνση προς ..αλόγους τεχνολόγους για απευθείας και εκ του συστάδην επικοινωνία με τους συνανθρώπους μας.

Η γενιά των Social Media

I Forgot My Phone

H αλλήθωρη γενιά

Νοηματοδοτώντας:

Πέρασμα από τη φιλία και τη λαχτάρα συναναστροφής στη θρησκεία ως επικοινωνία με το ιερό.

-          «Ακούγοντας 5Χ2 (παραλλαγή του 10Χ2)»: Τραγούδι (π.χ. Το περιβόλι» του Δ. Σαββόπουλου ή Active Member, Καλώς ήρθες παράξενε στον τόπο μου).

-          Εναλλακτικά:

«Κείμενο χωρίζεται σε μέρη»: Δίνονται δύο ψαλμοί (π.χ. 61ος και 117ος): Οι μαθητές/μαθήτριες καλούνται να υπογραμμίσουν στους ψαλμούς τους στίχους που δείχνουν τη θλίψη από τις ανθρώπινες σχέσεις και τη στροφή προς τη σχέση με τον Θεό.

                     ACTIVE MEMBER. - ΚΑΛΩΣ ΗΛΘΕΣ ΣΤΟΝ ΤΟΠΟ ΜΟΥ ΠΑΡΑΞΕΝΕ

1.      Ψαλμός 61^ος

Αιώνια θα ’θελα να μένω στη σκηνή σου

1 Στον πρωτοψάλτη· με λαούτα. Του Δαβίδ.

2 Άκουσε, Θεέ, την έκκλησή μου·

δώσε προσοχή στην προσευχή μου.

3 Από τα πέρατα της γης σ’ εσέ φωνάζω

μ’ αδύναμη καρδιά·

στο βράχο, που πιο πάνω από μένα υψώνεται,

ανέβασέ με.

4 Γιατί είσ’ εσύ για μένα καταφύγιο

κάστρο ισχυρό μπρος στον εχθρό.

5 Αιώνια θα ’θελα να μένω στη σκηνή σου·

να καταφεύγω κάτω απ’ τις φτερούγες σου.

(Διάψαλμα)

6 Γιατί εσύ, Θεέ, τα τάματά μου δέχτηκες·

και μου ’δωσες κληρονομιά

οπού σ’ αυτούς ταιριάζει,

που τ’ όνομά σου σέβονται.

7 Στου βασιλιά τις μέρες, μέρες πρόσθεσε·

τα χρόνια του ας επεκταθούν

σε γενιές και γενιές.

8 Ας βασιλεύει αιώνια στο Θεό μπροστά.

Η αγάπη σου και η αλήθεια σου

πάνω του ας αγρυπνούνε.

9 Έτσι θα εξυμνώ κι εγώ για πάντα τ’ όνομά σου,

το τάμα μου εκπληρώνοντας

από μέρα σε μέρα.

(Μετάφραση της Ελληνικής Βιβλικής Εταιρίας,

από https://www.bible.com/el/bible/173/psa )

Αναλύοντας:

Η προσευχή, η λατρεία, η θεογνωσία και η θεολογία ως επικοινωνία στις χριστιανικές θρησκευτικές παραδόσεις.

-          «Τροχιά της μάθησης»: Σταθμοί όπου οι μαθητές/μαθήτριες κυκλικά μελετούν διάφορες όψεις επικοινωνίας με τον Θεό και συμπληρώνουν ερωτήσεις σε φύλλο εργασίας: μυστικιστικά κείμενα (π.χ. άγιοι Παΐσιος, Ιωάννης του Σταυρού), προσευχές (π.χ. των πατέρων της Όπτινα, Σιλουανός ο Αθωνίτης), θεολογικό κείμενο (π.χ. Νικόλαος, Μητροπ. Μεσογαίας, 2015, π. Β. Θερμός, 2009), πίνακας ζωγραφικής, Καινή Διαθήκη, αντικείμενα (κομποσχοίνι, θυμίαμα, εικόνα κλπ), τραγούδι (π.χ. Ν. Πορτοκάλογλου).

                                          Η επικοινωνία με τον Θεό.

Η προσευχή

Η προσευχή είναι ατελεύτητος δημιουργία, ανωτέρα πάσης τέχνης ή επιστήμης. Διά της προσευχής εισερχόμεθα εις κοινωνίαν μετά του Ανάρχου Όντος. Ή άλλως: Η ζωή του όντως Όντος Θεού εισχωρεί εν ημίν διά του αγωγού της προσευχής. Αύτη είναι πράξις υψίστης σοφίας, υπερέχουσα παντός κάλλους και πάσης αξίας. … Μυριάκις θα βιώσωμεν και την φλογεράν ανάτασιν προς τον Θεός και τας επαναλαμβανομένας εκπτώσεις από του Φωτός Αυτού. Συχνάκις και πολυτρόπως θα αισθανθώμεν την ανικανότητα του νοός ημώς να υψωθή προς Αυτόν· …

Κατά καιρούς φαίνεται εις ημάς ότι η ενέργεια της προσευχής είναι καθ’ υπερβολήν βραδεία, δυσανάλογος προς την βραχύτητα της ζωής ημών· και κραυγή εξέρχεται εκ τους στήθους: «Τάχυνον»! Ούτος ουχί πάντοτε αποκρίνεται πάραυτα εις την πρόσκλησιν ημών. Εγκαλείπει την ψυχήν ημών…. Εάν όμως ημείς κρατώμεν ισχυρώς το κράσπεδον του ιματίου Αυτού, θα ίδωμενν το αγαθόν αποτέλεσμα.

Είναι απαραίτητον να παραμείνωμεν εν προσευχή κατά το δυνατόν επί εκτενέστερον χρόνον, ίνα η αήττητος Αυτού δύναμις διεισδύση εντός ημών …

Η προσευχή αποκαθιστά οπωσδήποτε εν ημίν την θείαν εκείνην πνοήν, την οποίαν ο Θεός «ενεφύσησεν εις το πρόσωπον του Αδάμ», και δυνάμει της οποίας ούτος «εγένετο εις ψυχήν ζώσαν» (Γεν 2,7).

Σωφρόνιος (Σαχάρωφ), αρχιμ. (1994). Περί προσευχής.

Έσσεξ Αγγλίας: Ι. Μ. Τιμίου Προδρόμου, σ. 15-17.

Ευλόγει η ψυχή μου τον κύριο

Εφαρμόζοντας:

Τρόπος ουσιαστικής επικοινωνίας: αναζητώντας ένα πρότυπο.

-          «Σύνταξη σειράς θέσεων»: Οι μαθητές/μαθήτριες μελετούν την επί του όρους ομιλία (ως «εγχειρίδιο διαπροσωπικής επικοινωνίας») (Μτ 5-7, αποσπάσματα) ή την (έμπρακτη/έμμεση) διδασκαλία του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού με τους ανθρώπους της εποχής του (Ακανθοπούλου 2009). Στη συνέχεια, σχολιάζουν, αξιολογούν και προσθέτουν τις δικές τους θέσεις για το θέμα της διαπροσωπικής επικοινωνίας.

1.       Επί του Όρους ομιλία (Μτ κεφ. 5-7).

- 5, 5-11: «5Μακάριοι όσοι φέρονται με πραότητα στους άλλους,

γιατί αυτοί θα κληρονομήσουν τη γη της επαγγελίας.

6»Μακάριοι όσοι πεινούν και διψούν για την επικράτηση του θελήματος του Θεού,

γιατί ο Θεός θα ικανοποιήσει την επιθυμία τους.

7»Μακάριοι όσοι δείχνουν έλεος στους άλλους,

γιατί σ’ αυτούς θα δείξει ο Θεός το έλεός του.

8»Μακάριοι όσοι έχουν καθαρή καρδιά,

γιατί αυτοί θα δουν το πρόσωπο του Θεού.

9»Μακάριοι όσοι φέρνουν την ειρήνη στους ανθρώπους,

γιατί αυτοί θα ονομαστούν παιδιά του Θεού.

10»Μακάριοι όσοι διώκονται για την επικράτηση του θελήματος του Θεού,

γιατί σ’ αυτούς ανήκει η βασιλεία του Θεού.

11Μακάριοι είστε

όταν σας χλευάσουν και σας καταδιώξουν και σας κακολογήσουν με κάθε ψεύτικη κατηγορία εξαιτίας μου.»

1.      Συνολική θεώρηση της διδασκαλίας του Αγίου Κοσμά για την επικοινωνία

…..Όλη η διδασκαλία του [Πατροκοσμά] για την επικοινωνία διέπεται από ορισμένες βασικές αρχές, οι οποίες μπορούν να εξασφαλίσουν στην επικοινωνία επιτυχία και συνέχεια. Κάθε αρχή, μάλιστα, είναι δομημένη πάνω στην άλλη δημιουργώντας ένα οργανικό όλο. Η πρώτη από αυτές είναι ο σεβασμός του άλλου ως προσώπου, που απορρέει από την πλήρη ισοτιμία των ανθρώπων μεταξύ τους απέναντι στο Θεό και από την κοινή φύση που Εκείνος τους χάρισε. Ο άλλος, λοιπόν, αντιμετωπίζεται ως Άνθρωπος με χαρίσματα αλλά και ατέλειες, και αποκτά αξία ή, καλύτερα, ανακτά τη χαμένη του αξία.

….η δεύτερη αρχή της διαπροσωπικής επικοινωνίας, που είναι η ταπεινοφροσύνη, δηλαδή η διάθεση αναγνώρισης των προσωπικών ορίων και της προσωπικής αστοχίας, που οδηγεί στη μετάνοια, και συνδέεται άρρηκτα και με τη διάθεση συγχώρεσης του άλλου. Κατ’ επέκταση, εισάγεται η αλληλοσυγχώρεση, η οποία πραγματώνεται μπροστά στα μάτια των «μαθητών» του Πατροκοσμά με δρώντες τους ίδιους και το Διδάχο τους. Η διαπροσωπική επικοινωνία, λοιπόν, οφείλει να κινείται πάνω σε αυτούς τους δύο άξονες: της ταπεινοφροσύνης και της συγχώρεσης. Με αυτόν τον τρόπο επιλύονται οι διαφορές και αποκαθίσταται η ενδεχομένως διαταραγμένη επικοινωνία τόσο με τον άλλο, όσο, όμως, και με τον εαυτό (ενδοπροσωπικά).

Η υπόμνηση της αξίας του άλλου (πρώτη αρχή) συμπληρώνεται, όπως είδαμε, με την προτροπή για ταπείνωση και συγχώρεση του άλλου (δεύτερη αρχή). Οι δυο αυτές αρχές μαζί ενεργοποιούν τον άνθρωπο και τον καλούν να δείξει ενεργό πνευματικό ενδιαφέρον (τρίτη αρχή), π.χ. με την προσευχή. Ο άνθρωπος βγαίνει από την αδιαφορία του για τον Άλλο και έρχεται να τον συναντήσει, για να τον σώσει και να σωθεί.

Η επικοινωνία, λοιπόν, δεν είναι αυτοσκοπός, αλλά ουσιαστική συνάντηση δύο προσώπων που το ένα ενδιαφέρεται ενεργά για το άλλο. Αυτό το ενδιαφέρον μετουσιώνεται σε αγάπη για τον άλλον, η οποία εμπνέεται από την αγάπη για το Θεό, και συνιστά την τέταρτη αρχή. Η κίνηση προς τον άλλο, που εκφράζεται με την επικοινωνία, οφείλει να είναι αγαπητική. Η αγάπη προς το Θεό και το συνάνθρωπο είναι κάτι που επαναλαμβάνεται συχνά στις Διδαχές και έχει πάντα εσχατολογική προοπτική. Όλα εμπνέονται από το Θεό και οδηγούν πάλι σ’ Αυτόν. Η αγάπη όμως αυτή δε νοείται χωρίς την έμπρακτη απόδειξή της, όπως ακριβώς συμβαίνει λ.χ. με την αγάπη της μητέρας προς το παιδί της. Στο σημείο αυτό παρατηρούμε τη σύζευξη της λεκτικής με τη μη λεκτική επικοινωνία, ώστε να φαίνεται και να υπάρχει συνέπεια λόγων και έργων, που καθιστούν την επικοινωνία γνήσια, αυθεντική και αξιόπιστη.

Με τις τέσσερις αυτές αρχές, που διαπερνούν τη διδασκαλία του Πατροκοσμά για την επικοινωνία,  καταξιώνεται η διαπροσωπική επικοινωνία και οικοδομείται πάνω στη βάση του ορθόδοξου ήθους, που την εποχή εκείνη είχε λησμονηθεί.

Ακανθοπούλου, Κ. (2009). Η παιδαγωγική επικοινωνία του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού

 μέσα από τις Διδαχές του. Θεσσαλονίκη: Βάνιας, σ. 187-191. 

ΥΛΙΚΟ

Επικοινωνώντας με το Θεό.

1.3 Επικοινωνία - Α΄ Λυκείου (2017-18)

1.3 Επικοινωνία - Α΄ Λυκείου

1.3 Επικοινωνία (3ο δίωρο)

ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΣ -ΚΟΛΑΣΗ

H ευκολία της …διαγραφής