Τώρα που ήρθαν οι γιορτές, θυμάμαι... Θυμάμαι το χρώμα και τις μυρωδιές που είχαν κάποτε όταν εγώ ήμουν παιδί... Ίσως να φταίει που οι μεγάλοι βλέπουν πάντα πιο πολλά και χάνουν έτσι τη μαγεία στις εικόνες. Αυτή που κρύβεται στην παιδική ματιά, και κάνει όμορφη την πιο άχαρη απ'όλες. Θυμάμαι που ξυπνούσαμε αχάραγα ακόμη, τις γειτονιές να ντύσουμε με παιδικές φωνούλες που τραγουδούσαν κάλαντα... Κι όταν στων δρόμων τις γωνιές βρισκόμασταν, απ'τις φωνές γνωρίζαμε ποιός ήταν αφού τα πρόσωπα απ' το σκοτάδι κρύβονταν... Κι ας ήταν νυσταγμένα... τα 'νιωθες όμως γελαστά! Μια "καλημέρα" βιαστική ίσα που λέγαμε, για ν'ανταμώσουμε ξανά το μεσημέρι στων ίδιων δρόμων τις γωνιές... Τους κόπους μας ν'αθροίσουμε σα θησαυρό πολύτιμο, και σε βιτρίνες παιχνιδιών να τρέξουμε. Ελπίζοντας, ο γέροντας από τη Καισαρεία, μεσ' το μακρύ ταξίδι του απάνω στο έλκηθρό του, το δέντρο μας να θυμηθεί απ'το λαμπρό του αστέρι και κάτω απ'τα στολίδια του, το πιο όμορφο παιχνίδι του απ'όλα να μας φέρει! Κι ύστερα τρέχαμε... Θαρρείς κι οι μυρωδιές μας δείχνανε το δρόμο για το σπίτι. Μύριζαν τότε οι γειτονιές... Γλυκά και κουραμπιέδες, μελομακάρονα ζεστά, πιατέλες μελωμένες που μας περίμεναν κρυφά... Μύριζαν πίτες και ψωμί, μπισκότα με κανέλα που έφταναν στις μυτούλες μας με αγάπη ζυμωμένα... Με αγάπη, σαν το στόλισμα που κάναμε στο σπίτι, μέσα σε γέλια και χαρές, τραγούδι και παιχνίδι. Την "Άγια Νύχτα" του Χριστού στο χρόνο που παλιώνει, τα "χιόνια στο καμπαναριό" στο χρόνο που ζυγώνει... Στιγμές που μοιάζαν μαγικές και φέρνανε τις νύχτες στις παιδικές τις κάμαρες, όνειρα και ελπίδες... Ελπίδες για τον κόσμο μας, με αγάπη στολισμένο. Τραγούδια, γέλια, μυρωδιές και χρώματα φτιαγμένο. Για έναν κόσμο λαμπερό, με οδηγό τ'αστέρια, με δώρα αθωότητα κι αγνότητα πλεγμένα. Για έναν κόσμο μυστικό, που όσο κι αν μεγαλώσεις, χρώματα, γεύσεις, μυρωδιές, θυμάσαι να ενώσεις! Κι αν ίσως όχι σαν παιδί να νιώσεις μαγεμένο, το σπίτι σου στα σύννεφα να θυμηθείς χτισμένο...
Λάμπουν σαν δάκρυα τα Χριστούγεννα Ένας μικρός χριστός γεννιέται πάλι αύριο, μόνος στον κόσμο. Ένας μικρός χριστός που ζωγραφίζει θαμπά στο τζάμι δέντρα για τα παιδιά, καράβια για τα όνειρα, ένα παραμύθι της αγάπης για τους απελπισμένους. Παραμονή και τα χιλιάδες φώτα της πλατείας στα μάτια του λάμπουν σαν δάκρυα
Τόλης Νικηφόρου- Λάμπουν σαν δάκρυα τα Χριστούγεννα
«Εσύ,
Κύριε, και αυτόν που θέλησες να εισέλθει στο βαθμό του πρεσβυτέρου, γέμισέ τον
με το χάρισμα του Αγίου σου Πνεύματος για να γίνει άξιος να σταθεί άμεμπτα στο
θυσιαστήριο σου, να κηρύττει το Ευαγγέλιο της βασιλείας σου, να λειτουργεί το
λόγο της αληθείας σου, να σου προσφέρει δώρα και θυσίες πνευματικές, να
ανανεώνει το λαό σου με την αναγέννηση του βαπτίσματος».
Γκότσης, Χρ., Μεταλληνός, π. Γ., Φίλιας, Γ., Ορθόδοξη πίστη και λατρεία Α΄ Γενικού
Λυκείου, Ινστιτούτο Τεχνολογίας Υπολογιστών και Εκδόσεων «Διόφαντος», 2011,
σελ. 147.
Α' ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟΤΗΤΑ 2.3 ΠΡΟΣΕΥΧΗ (3ο δίωρο)
Οι Γιαπωνέζοι ναυτικοί, προτού να κοιμηθούν, βρίσκουν στην πλώρη μια γωνιά που δεν πηγαίνουν άλλοι κι ώρα πολλή προσεύχονται βουβοί, γονατιστοί μπρος σ' ένα Βούδα κίτρινο που σκύβει το κεφάλι.
Κάτι μακριά ως τα πόδια τους φορώντας νυχτικά, μασώντας οι ωχροκίτρινοι μικροί Κινέζοι ρύζι, προφέρουνε με την ψιλή φωνή τους προσευχές κοιτάζοντας μια χάλκινη παγόδα που καπνίζει.
Οι Κούληδες με την βαριά βλακώδη τους μορφή βαστάν σκυφτοί τα γόνατα κοιτώντας πάντα κάτου, κι οι Αράπηδες σιγοκουνάν το σώμα ρυθμικά, κατάρες μουρμουρίζοντας ενάντια του θανάτου.
Οι Ευρωπαίοι τα χέρια τους κρατώντας ανοιχτά, εκστατικά προσεύχονται γιομάτοι από ικεσία και ψάλλουνε καθολικές ωδές μουρμουριστά, που εμάθαν όταν πήγαιναν μικροί στην εκκλησία.
Και οι Έλληνες, με τη μορφή τη βασανιστική, από συνήθεια κάνουνε, πριν πέσουν, το σταυρό τους κι αρχίζοντας με σιγανή φωνή «Πάτερ ημών...» το μακρουλό σταυρώνουνε λερό προσκέφαλό τους.
…η κολασμένη η ζωή δεν είναι μια ιδιαίτερη κατάσταση που την επιβάλλει βάσει ενός νόμου ο Θεός, και μάλιστα σε μια φυλακή κτιστών βασάνων.
Ο Θεός, κατά τον Μάξιμο Ομολογητή, λόγου χάρη, αγκαλιάζει αγαθούς και πονηρούς. Οι δεύτεροι δεν μπορούν να τον δουν στη δόξα του, και τον αισθάνονται ως τιμωρό και εχθρικό. …
Η κατάσταση αυτή των κολασμένων είναι αποκλειστικά δική τους στάση. Ούτε ο Θεός αρνείται ποτέ τη μετάνοια μετά θάνατο· ο Θεός τη δέχεται το δίχως άλλο, γιατί δεν μπορεί να αρνηθεί τον εαυτό του, αλλά, κατά τον Ιώαννη Δαμασκηνό, η ψυχή μετά θάνατο δεν τρέπεται· σκληραίνει στις αχτίδες της θείας δόξας, όπως ακριβώς ο πηλός κατά την εικόνα που μας δίνει ο Μάξιμος Ομολογητής.
Απεναντίας οι ψυχές των φίλων του Θεού απαλύνονται μέσα στο φως της θείας δόξας, …όπως το κερί στις αχτίδες του κτιστού ηλίου.
… είναι φιλία η παραδείσια ζωή, ενώ η κόλαση είναι «αφιλία» και ακοινωνησία, τόσο σε σχέση με τον Θεό όσο και σε σχέση με τους άλλους.
Συγκλονιστική είναι μια διήγηση στα Αποφθέγματα του αββά Μακαρίου, την οποία θα ζήλευαν σύγχρονοι υπαρξιστές φιλόσοφοι και διανοούμενοι.
Ο αββάς Μακάριος χτυπάει με το μπαστούνι του, καθώς βαδίζει στην έρημο, το πεταμενο κρανίο ενός αιρεσιάρχη. Και αμέσως η ψυχή του στην κόλαση αναγαλλιάζει, και αισθανόμενη την επαφή του αγίου τον παρακαλεί για ανακούφιση.
Στην ερώτηση του αββά ποια είναι η κατάστασή τους εκεί στην κόλαση, ο κολασμένος τού λέει πως το πρόσωπο του καθενός είναι κολλημένο στη ράχη του άλλου, και δεν μπορεί κανένας να αντικρίσει τα πρόσωπα των άλλων. Τον παρακαλεί τελικά να προσευχηθεί, για να μπορέσουν να δουν λιγάκι το πρόσωπο του διπλανού τους.
Τέλεια ακοινωνησία και τέλεια αφιλία είναι η κατάσταση της κόλασης. …
… Η αγάπη του Θεού δεν υπόκειται σε κανένα νόμο, αν η ψυχή τον ζητάει και τον θέλει. Το έλεός του είναι απροσμέτρητο. Αυτό το νόημα έχουν οι ευχές και τα μνημόσυνα. … Σύμφωνα με μια διήγηση ένας γιατρός, ονόματι Ιούστος, έκλεψε χρήματα, και σαν πέθανε πήγε στην κόλαση.
Στα όνειρα του αδελφού του παραπονιόταν πως περνούσε άσκημα. Μετά τριάντα λειτουργίες γλίτωσε την κόλαση! Παρουσιάστηκε στον αδελφό του και πάλι, και του είπε πως ήταν καλά. Η σημασία τέτοιων απλοϊκών διηγήσεων είναι μεγάλη, γιατί απλούστατα εκφράζει τις γνήσιες και βαθιές θεολογικές και σωτηριολογικές προϋποθέσεις για την παραδείσια και την κολασμένη ζωή…
Ματσούκας, Ν. (1988). Δογματική και Συμβολική Θεολογία Β.
Θεσσαλονίκη: Πουρναράς, σ. 544-547.
Ο Άγιος Παΐσιος εξηγεί τον Παράδεισο και την Κόλαση!
Βιώνοντας:
Ιστορίες «σωτηρίας» από την ιστορία και την καθημερινή ζωή
Οι
μαθητές/μαθήτριες καλούνται να αφηγηθούν ένα περιστατικό «σωτηρίας» δικό τους ή
κάποιου κοντινού τους ανθρώπου. Στο τέλος, ανακοινώνουν στην ολομέλεια το είδος
της «σωτηρίας» που άκουσαν από τον συμμαθητή/τη συμμαθήτριά τους («σωτηρία» από
κοινωνική κατακραυγή/φυσικό κίνδυνο, αρρώστια, θάνατο κ.λπ.). Μερκουρη:"Σωθηκα από θαυμα"
Νοηματοδοτώντας:
Απαντήσεις της ορθόδοξης χριστιανικής πίστης και άλλων
χριστιανικών παραδόσεων και θρησκειών για τη σωτηρία.
»: Οι μαθητές/μαθήτριες μελετούν πολυτροπικά κείμενα
και συμπληρώνουν φυλλάδιο με ερωτήσεις, όπως:
Ποια
είναι η έννοια της σωτηρίας σε θρησκευτικό / μεταφυσικό / ανθρωπολογικό
πλαίσιο; Οι θρησκείες δίνουν απάντηση στο ερώτημα της σωτηρίας;
Το Σχέδιο της Θείας Οικονομίας
Δημιουργία: Μπάλτος Γιάννης
Όπως λένε οι Πατέρες της Εκκλησίας, ο Δεσπότης του κόσμου είδε με φιλάνθρωπα μάτια τη διαφθορά του ανθρώπου και θέλησε να τον επαναφέρει από την πλάνη στην επίγνωση της αλήθειας.
Να αποκαταστήσει την πεσμένη και διχασμένη από την αμαρτία φύση του ανθρώπου και να τη σώσει από τη φθορά και το θάνατο.
Ο Θεός «οικονόμησε», δηλαδή σχεδίασε και πραγματοποίησε τη σωτηρία του ανθρώπου.
Αυτό έγινε σταδιακά, όπως ακριβώς κάνει ο γιατρός, που με κατάλληλη δίαιτα και φαρμακευτική αγωγή επαναφέρει έναν άρρωστο οργανισμό στην κατάσταση της υγείας.
Το σχέδιο αυτό του Θεού λέγεται «θεία οικονομία». [...]
Το σχέδιο της θείας οικονομίας πέρασε από τρεις φάσεις.
Για την πραγματοποίησή του απαραίτητη προϋπόθεση ήταν η ελεύθερη συνεργασία, η συγκατάθεση των ανθρώπων.
Καλεί πρώτα ο Θεός τον Αβραάμ, που συνεργάζεται με το Θεό υποδειγματικά και μεταφέρει στο λαό τις υποσχέσεις του για σωτηρία. Το ίδιο κάνουν και οι άλλοι πατριάρχες της Π. Διαθήκης. Έπειτα ο Θεός ορίζει το Μωυσή αρχηγό των Ιουδαίων, που ζούσαν υπόδουλοι στην Αίγυπτο, και με θαυμαστό τρόπο τούς οδηγεί στη γη της επαγγελίας. Εκεί, [...] με τους προφήτες, που ήταν το στόμα του Θεού και διερμηνείς του θελήματός του, προαναγγέλλει την αναμενόμενη σωτηρία.
Είναι αυτή που έφερε ο Χριστός με τη σάρκωσή
του. [...] Αυτή ήταν η πρώτη φάση.
Η ζωή του Κυρίου, τα θαύματα, η διδασκαλία, το Πάθος και η Ανάστασή του είναι η δεύτερη φάση του θείου σχεδίου. Ο Κύριος είναι σωτήρας [...] όλων των ανθρώπων (Λουκ. 3,6).
Δεν ήρθε στη γη για να κρίνει, αλλά για να σώσει το χαμένο πρόβατο, δηλαδή τον αποστάτη άνθρωπο. Ζητά από μας πίστη, μετάνοια, καλά έργα, αγάπη, αφοσίωση στο Θεό. Να είμαστε άγρυπνοι, αγωνιστές, ετοιμοπόλεμοι στο κακό και στα πάθη μας.
Η τρίτη φάση της Θείας οικονομίας είναι η Εκκλησία που ίδρυσε ο Κύριος. Αυτή συνεχίζει το σωτήριο έργο του. Σωζόμαστε μέσα στην Εκκλησία. Με τα μυστήριά της, και μάλιστα με τη Θεία Ευχαριστία,
παίρνουμε τον ίδιο το Χριστό, το Σώμα του και το Αίμα του. Προγευόμαστε τη Βασιλεία του Θεού,
που έχει εγκαινιαστεί με την έλευση του Χριστού. Την πλήρη δόξα και μακαριότητα θα απολαύσουν οι πιστοί μετά την ανάσταση των νεκρών. Τότε θα ανακαινιστεί η κτίση και θα μεταμορφωθεί ο άνθρωπος.
Διαφορετικές θεωρήσεις σωτηρίας στη χριστιανική
παράδοσηκαι η σύνδεσή τους με τον Θεό
-Δίνονται/Προβάλλονται
εικόνες της μέλλουσας κρίσης, ανατολικές και δυτικές. Συζητούνται θέματα όπως:
συλλογική σωτηρία, ατομική σωτηρία, σωτηρία με την πίστη, σωτηρία με τα έργα,
σώζει ο νόμος, σώζει η χάρη.
Φραγκιάς
Καβερτζάς, Η Δευτέρα Παρουσία, (1640-1641,
124,5x38εκ.)
Διαβάζεται η ιστορία του Ντοστογιέφσκι: «Το Κρεμμυδάκι» (από τους Αδελφούς Καραμάζοφ)]. Συζητούνται και τα ερωτήματα: Ποιος αποφασίζει το αν θα σωθούμε ή όχι; Σωζόμαστε μόνοι/μόνες μας; κ.λπ.
Το
κρεμμυδάκι
TO ΚΡΕΜΜΥΔΑΚΙ
Δημιουργία του Ιωάννη Μπάλτου
Μια φορά κι ένα καιρό, ζούσε μια
κακιά γυναίκα, σωστή μέγαιρα. Πέθανε κι ούτε ένα καλό δεν είχε κάνει στη ζωή
της. Την άρπαξαν το λοιπόν οι διαβόλοι και την πετάξανε στη φλογισμένη λίμνη.
Τότε ο φύλακας-άγγελός της κάθισε και σκέφτηκε: "Πρέπει να θυμηθώ καμιά
καλοσύνη της για να πάω να την πω στο Θεό " .
Θυμήθηκε, και μια και δυο
πάει και λέει στο Θεό : ''Αυτή, του λέει, έβγαλε ένα κρεμμυδάκι φρέσκο απ' το
περιβόλι και το 'δωσε σε μια ζητιάνα".
Κι ο Θεός απαντάει: "Πάρε
λοιπόν το ίδιο εκείνο κρεμμυδάκι, και πήγαινε πάνω απ' τη λίμνη. Βάστα το
κρεμμυδάκι απ' τη μια άκρη κι ας πιαστεί αυτή απ' την άλλη. Τότε τράβα την. Αν
τα καταφέρεις να την τραβήξεις απ' τη λίμνη, τότε ας πάει στον Παράδεισο. Όμως
αν σπάσει το κρεμμυδάκι, θα πει πως καλά είναι εκεί που είναι".
Έτρεξε ο
άγγελος στη γυναίκα και της λέει: "Πιάσου γερά απ' το κρεμμυδάκι και ΄γω
θα σε τραβήξω" . Κι άρχισε να την τραβάει προσεχτικά. Την είχε βγάλει
ολάκερη σχεδόν απ' τη λίμνη, μα μόλις είδαν οι άλλοι αμαρτωλοί πως την τραβάνε
έξω, γαντζώθηκαν όλοι πάνω της για να βγουν κι αυτοί μαζί της.
Μα η γυναίκα ήταν
κακιά, σωστή μέγαιρα, κι άρχισε να τους κλωτσάει: "Εμένα θέλουν να βγάλουν
κι όχι εσάς. Δικό μου είναι το κρεμμυδάκι κι όχι δικό σας". Μόλις το 'πε
αυτό, το κρεμμυδάκι έσπασε. Κι αυτή ξανάπεσε στη λίμνη και καίγεται εκεί πέρα
ως τα σήμερα. Ο άγγελος έβαλε τα κλάματα κι έφυγε».
Ο Χριστός ήρθε για να ενώσει ξανά θεότητα και ανθρωπότητα, γκρεμίζοντας το τείχος. Ο Ίδιος είναι και Θεός και άνθρωπος, επομένως γίνεται η γέφυρα επανένωσης των δύο χωρισμένων μερών. Έτσι ο Θεός επιλέγει τον πιο ταιριαστό στην αγάπη Του τρόπο για να θεραπεύσει την πάσχουσα ανθρώπινη φύση.
Ο Ίδιος ο Χριστός είπε:
«Εγώ είμαι η οδός και η αλήθεια και η ζωή. Κανείς δεν έρχεται προς τον Πατέρα παρά μόνο μέσω εμού»(«Εγώ ειμί η οδός και η αλήθεια και η ζωή. Ουδείς έρχεται προς τον Πατέρα ει μη δι’ εμού», Ιω. 14, 6).
«Εγώ είμαι το φως του κόσμου. Όποιος με ακολουθεί δεν θα περπατήσει στο σκοτάδι, αλλά θα έχει το φως της ζωής» («Εγώ ειμί το φως του κόσμου. Ο ακολουθών εμοί ου μη περιπατήσει εν τη σκοτία, αλλ’ έξει το φως της ζωής», Ιω. 8, 12).
«Εγώ είμαι η ανάσταση και η ζωή. Όποιος πιστεύει σ’ εμένα, και αν πεθάνει, θα ζήσει. Και κάθε ένας που πιστεύει σ’ εμένα δε θα πεθάνει ποτέ. Το πιστεύεις αυτό;» («Εγώ ειμί η ανάστασις και η ζωή. Ο πιστεύων εις εμέ, καν αποθάνη, ζήσεται. και πας ο πιστεύων εις εμέ ου μη αποθάνη εις τον αιώνα. Πιστεύεις τούτο;», Ιω. 11, 25-26).
Η χρήση της έννοιας «σωτηρία» στην τρέχουσα
επικαιρότητα και η θεολογική σημασιοδότησή της.
1.Δημοσιεύματα από τον ημερήσιο και
περιοδικό τύπο με θέμα τη σωτηρία, ως μεταφορά
σε πολιτικό, κοινωνικό και πολιτιστικό πεδίο αλλά και ως κυριολεξία.
Οπτικοακουστικό υλικό από
το αρχείο της ΕΡΤ: Δελτίο Ειδήσεων ΝΕΤ, Κυριακή, 17 Οκτωβρίου 2010, 21:00:00 [ΧΙΛΗ, ΤΕΛΕΤΗ ΜΝΗΜΗΣ ΤΩΝ
ΜΕΤΑΛΛΟΡΥΧΩΝ].
-οι
μαθητές/μαθήτριες γράφουν μια ανοιχτή επιστολή στους ηγέτες των κρατών
αρχίζοντας με τη φράση: «Δεν ξέρετε, κυρίες και κύριοι, καλά τι σημαίνει
σωτηρία!»
Εικόνες λιτές, φωτισμένες από ένα υπερβατικό φως, διάχυτο από μια μυστική πνευματικότητα. Γραμμές ρυθμικές και απλουστευμένες σχηματοποιήσεις της φόρμας, εκφράζουν την απλή ρωσική ψυχή που θερμαίνεται από την κυριαρχία των θερμών χρωμάτων, κυρίως του κόκκινου. Πολλές από τις εικόνες αυτές επαναλαμβάνουν βυζαντινά πρότυπα Γεννήσεων, ενώ άλλες έχουν μια δική τους πρωτοτυπία και πολύ ενδιαφέρον στη σύνθεση. Ειδικά αυτές που παρουσιάζουν τις διαφορετικές σκηνές των γεγονότων της ιστορίας της Γέννησης πάνω στην ίδια εικόνα, συνδέοντας με αυτόν τον τρόπο μεταξύ τους τις φάσεις του χρόνου και αποδίδοντας το συνολικό νόημα της αφήγησης με οπτικές παραθέσεις. Οπωσδήποτε, μια γενική γνώση της ιστορικής εξέλιξης της ρωσικής θρησκευτικής ζωγραφικής, είναι αναγκαία, ώστε να αποκτήσει κάποιος ολοκληρωμένη αντίληψη επί του θέματος. http://peritexnisologos.blogspot.gr/2015/12/blog-post_51.html
