What Will People Say
Ιράμ Χακ
Η Πακιστανή μεγαλωμένη στη Νορβηγία Ιράμ Χακ επιστρέφει μετά το «I Am Yours», που ήταν η επίσημη πρόταση της Νορβηγίας για τα Οσκαρ, με ένα συνταρακτικά αληθινό αυτοβιογραφικό φιλμ για τις δύσκολες σχέσεις ανάμεσα στην παράδοση και την ελευθερία.
Παρακολουθώντας το φιλμ της Ιράμ Χακ πιάνεις συχνά τον εαυτό σου να ξεχειλίζει από οργή ή ακόμα και αγωνία. Η σοκαριστική ιστορία της 16χρονης ηρωίδας της μοιάζει μεν με παρόμοιες εκατοντάδων άλλων γυναικών που φευγαλέα συναντά κανείς καθημερινά στις εφημερίδες, δίχως να δίνει ιδιαίτερη σημασία, εν μέρει γιατί μοιάζουν πολύ μακρινές, σαν να ανήκουν σε έναν άλλο κόσμο. Ομως αυτό που κατορθώνει με οξυδέρκεια η πακιστανικής καταγωγής Νορβηγίδα σκηνοθέτης είναι να την κάνει προσωπική, προσγειώνοντάς την απότομα στον δικό μας, ή μάλλον εγκλωβίζοντας εμάς στον ασφυκτικό δικό της.
Η Νίσα είναι μια έφηβη κοπέλα σαν όλες τις άλλες, που ζει στη Νορβηγία. Οταν βρίσκεται έξω, ή στο σχολείο, φλερτάρει, διασκεδάζει, κάνει ό,τι κάνουν και όλα τα άλλα κορίτσια της ηλικίας της. Στον δικό μας (δυτικό) κόσμο. Οταν όμως βρίσκεται στο σπίτι της, ή στον στενό οικογενειακό της κύκλο, υποδύεται, όσο μπορεί, την τέλεια Πακιστανή κόρη. Ομως η εύθραυστη αυτή ισορροπία που με τόση άνεση συντηρεί καθημερινά, σαν να πρόκειται για δεύτερη φύση της, καταρρέει απότομα όταν ο πατέρας της την πιάνει στο κρεβάτι με το αγόρι της. Αποφασίζοντας να την τιμωρήσει παραδειγματικά, ουσιαστικά την απαγάγει και την στέλνει παρά τη θέλησή της στο Πακιστάν, αναγκάζοντάς την να μείνει με συγγενείς που δεν έχει γνωρίσει ποτέ, σε μια χώρα που της είναι παντελώς άγνωστη.
Μια τέτοια ιστορία θα μπορούσε να ηχεί κατάφωρα διδακτική και μελοδραματική, όμως η Χακ δεν ενδιαφέρεται να κάνει σινεμά καταγγελίας που κουνά επιδεικτικά το δάχτυλο καταφεύγοντας σε απόλυτους αφορισμούς. Υιοθετώντας τη διχασμένη ματιά της νεαρής ηρωίδας της, ξεδιπλώνει τη σύγκρουση μεταξύ Ανατολής και Δύσης, ελευθερίας και παράδοσης, και, κυρίως, το πρωτοφανές για την ίδια καθεστώς τρόμου που βιώνει η πρωταγωνίστριά της, σαν έναν φαύλο κύκλο χωρίς εύκολους θύτες και θύματα. Αν δεν είχε μεγαλώσει στο απελευθερωμένο περιβάλλον της Νορβηγίας, η Νίσα θα μπορούσε κάλλιστα να είναι η μητέρα της, συμβιβασμένη απόλυτα με τις πατριαρχικές επιταγές της πατρίδας της προκειμένου να επιβιώσει.
Αυτό φυσικά δεν κάνει την οδύσσειά της λιγότερο αποπνικτική ή τρομακτική. Το αντίθετο. Και για λίγο καταφέρνει να μας κάνει να δούμε τον κόσμο μέσα από το βλέμμα της ηρωίδας της, καθώς προσπαθεί να βρει τον δρόμο και τον εαυτό της ανάμεσα στην αγάπη για την καταπιεστική οικογένειά της και στην αναζήτηση της δικής της ταυτότητα, αναγκασμένη να προσαρμοστεί κάθε φορά σε μια νέα σκληρή πραγματικότητα. Διόλου τυχαία, το φιλμ βασίζεται σε προσωπικά βιώματα της ίδιας της σκηνοθέτιδας κι ίσως γι’ αυτό, παρά τα περιστασιακά στραβοπατήματα, δεν σταματά ποτέ να ηχεί απόλυτα αυθεντικό και ειλικρινές.
